Nguyễn-Xuân Nghĩa - Người Việt Ngày 130715
"Hoa Kỳ Nhìn Từ Bên
Ngoài"
Một khía cạnh đẹp của nước Mỹ
* Tổng thống George H.B. Bush và Tổng thống Obama bên hai người được vinh danh, ông Floyd Hammer và bà Kathy Hamilton, ngày 15 Tháng Bảy 2013. *
Khi còn làm Phó Tổng thống,
George H. W. Bush có lần nói thầm trong xe hơi đưa Tổng bí thư Mikhail
Gorbachev ra phi trường. Rằng nếu đắc cử Tổng thống Hoa Kỳ, ông sẽ giúp
Gorbachev chuyển hướng một cách êm thắm để khỏi đổ máu. Nhưng khi ra tranh cử, ông
sẽ bày tỏ lập trường rất bảo thủ để lọt qua ải của cánh hữu đảng Cộng Hoà. Vì
thế, nếu ông có phát biểu gay gắt về Liên Xô, Gorbachev nên thông cảm và tin tưởng
vào lời cam kết.
Sau này, trước sự khó chịu của
ban tham mưu về lập trường cứng rắn của Bush, Gorbachev chỉ trấn an rằng ông hiểu
vì sao Phó Tổng thống Mỹ tỏ vẻ nghi ngờ thiện chí cải cách cơ cấu (perestroika)
và chính sách minh bạch hóa (glasnost). Trong thế giới của các lãnh tụ chính trị,
sự tin cậy là sản phẩm khan hiếm, nhưng quả nhiên là mọi sự diễn tiến êm đẹp.
Chiến tranh lạnh kết thúc mà không gây đổ máu.
Khi ra tranh cử Tổng thống năm
1988, ông Bush còn đưa ra khái niệm "ngàn điểm sáng" mà nhiều người chưa
hiểu là gì. Mãi về sau người ta mới biết ứng cử viên này nói đến một đặc tính độc
đáo của xã hội Hoa Kỳ: dân Mỹ sẵn sàng lao vào công tác thiện nguyện để giúp đỡ
người khác mà không để ý gì đến quyền lợi riêng tư.
Từ một nhân vật tiêu biểu của xã
hội tư bản, là doanh gia cự phú và chính khách từng làm Đại sứ tại Trung Quốc, Giám
đốc tình báo CIA rồi Phó Tổng thống, mấy ai lại tin vào cái lý tưởng được ông
ta đề cao trong một cuộc tranh cử?
Người am hiểu về chính trị học thì
tìm ra xuất xứ của chuỗi điểm sáng.
Một nhà quý tộc Pháp qua thăm viếng
Hoa Kỳ trước đó 157 năm đã nói về ngàn điểm tự nhiên toả sáng từ miền Đông qua
miền Tây của nước Mỹ. Đó là phản ứng tự phát của người dân khi lập ra hiệp hội
cưu mang cộng đồng trước khi nghĩ đến quyền lợi của họ. Alexis de Tocqueville
viết về điều này - và cả ngàn chuyện khác với những tiên đoán chính xác - trong
cuốn "Về nền Dân Chủ tại Hoa Kỳ" ("De la Démocratie en Amérique"
dịch thành "Democracy in America") một cuốn sách phải đọc nếu muốn biết
về nước Mỹ vào thế kỷ 19 - và ngày nay.
Trong bài diễn văn nhậm chức Tổng
thống thứ 41 của Hoa Kỳ vào Tháng Giêng 1989, ông Bush lại nhắc đến ý này. Ông
ký đạo luật khuyến khích công tác thiện nguyện, thành lập sáng hội "Points
of Light Foundation" với mục đích là khuyến khích và tạo điều kiện cho người
Mỹ tích cực tham gia sinh hoạt phục vụ cộng đồng. Ông mời nhiều doanh gia hay lãnh
tụ cộng đồng vào Hội đồng Quản trị của Sáng hội Điểm Sáng: Tổng quản trị CEO của
Disney, Coca Cola, IBM, United Way hay Chủ tịch trường Spellman, v.v....
Khi ấy, các đối thủ chính trị và
nhiều người khác đã châm biếm sáng kiến và sáng hội này.
Nhưng ngay trong nội các và hàng
ngày, Tổng thống Bush chú ý đến việc mỗi ngày tìm ra điểm sáng từ cả ngàn hành
động thiện nguyện của dân chúng để tuyên dương và cổ xúy tinh thần phục vụ. Với
ông, một trong tiêu chuẩn của cuộc sống thành công là biết giúp đỡ người khác.
Nhờ vậy, người ta mới biết đến
nhiều tấm gương sáng ở khắp mọi nơi, kể cả việc một cựu chiến binh Mỹ tại Việt
Nam đã mở ra chương trình hướng dẫn và giúp đỡ dân tỵ nạn từ Đông Nam Á.
Kết quả là số người tự nguyện hoạt
động bất vụ lợi trong xã hội Mỹ đã tăng 60%, từ 38 triệu lên tới 64 triệu. Năm
2011, thời gian mà cộng đồng dành cho việc thiện nguyện lên tới gần tám tỷ giờ,
tính theo tiêu chuẩn Mỹ thì trị giá 171 tỷ đô la. Các doanh nghiệp không chỉ đề
ra lợi nhuận mà còn đưa tinh thần "có trách nhiệm với cộng đồng" vào
chiến lược quản trị. Trong học đường, sinh viên coi việc phục vụ cộng đồng là
tiêu chuẩn tự nhiên. Lớp người cao niên sinh sau Thế chiến II đã có tỷ lệ tham
gia tích cực hơn, tăng 40% so với năm 1989. Không chỉ quay vào bên trong, phong
trào phục vụ tha nhân còn toả sáng ra ngoài, với cả triệu công tác được nhắm vào
các quốc gia đang cần giúp đỡ khiến thế giới nhìn vào Hoa Kỳ với con mắt khác.
Sáng hội "Points of
Light" hiện là tổ chức lớn nhất thế giới được dành cho công tác thiện nguyện
với 250 chi nhánh hoạt động tại 22 quốc gia. Ngày nay, Tổng quản trị CEO của sáng
hội là Michelle Nunn, con gái cựu Nghị sĩ Sam Nunn nổi tiếng của đảng Dân Chủ năm
xưa, và có thể là ứng cử viên Nghị sĩ Gerogia vào năm tới. Chủ tịch Hội đồng Quản
trị là Neil Bush, con trai của ông Bush 41 và em trai của Tổng thống George W.
Bush, Bush 43.
Còn ông Bush cha, sau gần một phần
tư thế kỷ, ông vẫn theo đuổi việc đó, khi đã gần chín chục.
Đấy là bối cảnh của việc Tổng thống
Barack Obama tổ chức lễ trao giải "điểm sáng trong ngày" thứ 5000 tại
Toà Bạch Cung vào trưa Thứ Hai 15 vừa qua. Trước tác giả của sáng kiến, ngồi trên
xe lăn, Tổng thống Hoa Kỳ nhắc lại truyền thống thiện nguyện và cứu giúp tha nhân
của nước Mỹ và ngợi ca việc ông Bush đã ký đạo luật khuyến trợ khi đó ít ai nhìn
ra kết quả lớn lao. Obama cũng thấy ra ảnh hưởng của sáng hội Points of Light
trong chuyến thăm viếng Phi Châu vừa qua, khi người Mỹ lao vào việc cứu đói và
xây nhà thương cho trẻ em ở Tanzania....
"Hoa Kỳ trở thành một thế lực
mạnh mẽ hơn để xiển dương việc thiện trên thế giới nhờ truyền thống tự nguyện
phục vụ do cựu Tổng thống Geroge H. W. Bush đề cao và nuôi dưỡng."
Được Tổng thống Mỹ tuyên dương là
điểm sáng trong ngày, lần thứ năm ngàn, là vợ chồng một doanh gia hồi hưu tại Iowa. Họ từ bỏ ý định về hưu và đi du lịch sau khi thấy
trẻ em Tanzania bị yểu tử vì đói ăn, hoặc ăn thực phẩm nhiễm độc. Về nhà, ở một
thị xã chỉ có vài trăm người, họ kêu gọi đóng gói thực phẩm gửi qua Phi Châu và
ngạc nhiên khi thấy cả ngàn người Mỹ hưởng ứng từ khắp mọi nơi để gửi đi mấy trăm
triệu khẩu phần. Công tác trợ giúp được mở rộng thành cứu đói và xây nhà thương
cứu bệnh.
***
Khi cả nước Mỹ đang rúng động vì
vụ xử Zimmerman tại Florida, xuất phát từ một tai nạn chết người được các chính
khách xoay thành một vụ án liên quan đến phản ứng kỳ thị chủng tộc, chúng ta nên
nhìn vào một khía cạnh khác của Hoa Kỳ.
Sau một đời hoạt động trên doanh
trường và trong chính giới, ông Bush 41 phải là người có mưu lược. Vậy mà vẫn
thất cử khi tái tranh cử năm 1992. Nhưng ngay từ đầu, ông ôm ấp một lý tưởng của
dân Mỹ là phải có cuộc sống ý nghĩa hơn quyền lợi của bản thân. Rồi miệt mài
theo đuổi một việc làm ít ai chú ý, hoặc chỉ chú ý để dè bỉu, đả kích. Trong
khi ấy, xã hội dân sự và đời sống bình thường vẫn tiếp tục sinh hoạt thiện nguyện
này, vì lòng từ tâm của dân Mỹ.
Hai khía cạnh trái ngược ấy cũng
là một thuộc tính của Hoa Kỳ. Tương tự như khi Michelle Nunn bên đảng Dân Chủ cộng
tác cùng gia đình Bush để chấm ra cả ngàn điểm sáng cho nước Mỹ. Không nên coi
thường người dân của quốc gia này.
________________
Chỉ
có tại Hoa Kỳ
Các trung tâm cứu trợ súc vật tại nhiều thành phố Mỹ vừa báo động nạn "phóng gà". Cô Tiffany Young, sáng lập viên một hội thiện cứu trợ súc vật tại Seattle giải thích rằng đám trẻ no cơm ấm cật ở thành phố bỗng nổi chứng nuôi gà đằng sau vườn. Đến khi thấy công việc quá vất vả, họ đâm sợ mà vứt gà ra ngoài. Cả khu vực Tây Bắc của nước Mỹ đang thiếu chỗ nhận. Dân xứ khác sẽ hỏi là thiếu chỗ hay thiếu nồi?
Toi da song va lam viec tai nuoc My kha lau nen co nhieu dip chung kien su hao tam cua nhung nguoi My binh thuong tai day.
Trả lờiXóaHang nam, nguoi My trung binh bo ra tu 5% - 10% loi tuc cua minh trich thang tu luong bong de tang cho nhung co quan thien nguyen nhu Red Cross, Salvation Army, etc. Them vao do, ho cung thuong to chuc lac quyen tai so lam hay nha tho, cho bua de giup do cac nan nhan thien tai tren nuoc My hay the gioi va coi do la chuyen rat binh thuong.
So BU thuong to chuc mung Giang Sinh khoang cuoi nam, va thuong co muc trao doi qua de them phan hao hung. Mot nguoi ban da yeu cau thay vi mua qua cho co, hay gui so tien do cho Mission, hoi tu thien o Los Angeles, de giup do nhung nguoi homeless. Khi moi nguoi biet duoc loi yeu cau nay, hau het deu dong y goi phan tien mua qua cua minh cho Mission, va cong ty con matching so tien thu duoc.
Khong phai chi nhung nguoi dan thuong moi co long hao tam, ma nhung doanh gia giau co nhat the gioi nhu Bill Gates, Warren Buffet... deu tinh nguyen dem phan lon tai san cua minh de giup do nguoi ngheo, cai thien doi song xa hoi tren khap the gioi cung nhu tai tro nhung chuong trinh nghien cuu khoa hoc de giai tru nhung can benh hiem ngheo...
Do la mot net dep cua nen van hoa Hoa Ky.
Phú quý sinh lễ nghĩ bác ơi.
Trả lờiXóaBần cùng sinh đạo tặc
Khi cuộc sống còn quá vất vả, phải giành giật nhau miếng ăn thì người ta tự nhiên vô cảm với người bất hạnh quanh mình.
Không, Thạnh ơi.
Trả lờiXóaNgày xưa người Việt ở Đàng Trong cũng có tinh thần liên đới và đùm bọc lẫn nhau trước bao khó khăn của việc khai phá, y như dân Mỹ khi Hoa Kỳ chưa là cường quốc giàu mạnh. Yếu tố văn hóa, tâm linh hay tinh thần có chi phối kinh tế, chứ không hẳn là nhờ kinh tế khá giả người ta mới trở thành tử tế hơn....
Hãy tìm đọc "Về Dân Chủ tại Hoa Kỳ" của de Tocqueville - nếu nhà nước không kiểm duyệt và ngăn cấm - ta sẽ thấy lý luận của Marx là một tai họa được Lenin biến thành thảm kịch cho nhân loại.
NXN
Dạ, cháu đọc cuốn đó rồi ạ
Trả lờiXóaLịch sử hình thành nước Mỹ phải nói là lịch sử may mắn của loài người: nó là tổng hợp của nhiều yếu tố thuận lợi mà ít nơi khác có được: địa hình, khí hậu, tôn giáo, tinh thần con người,...
Theo cháu, nó là cuốn thánh kinh cho nền dân trị.