"Thế Kỷ Này Là Thế Kỷ Của Chúng Ta"

Nguyễn-Xuân Nghĩa - Việt Tribune Ngày 130412

Người Mỹ đang muốn hát như lời ca của Võ Hoàng!

 * Thế kỷ 21 này có còn là "Thế kỷ của Hoa Kỳ" hay không?

Từ trăm năm nay, người ta đã nghe nói đến sự lụn bại của Hoa Kỳ và sự tiêu vong của tư bản chủ nghĩa. Năm năm qua, nghe chừng là lời tiên báo ấy đang thành hiện thực... Có chắc không?

Với người Mỹ, Thế kỷ 21 bắt đầu với tám tháng suy trầm kinh tế, khởi sự từ Tháng Ba năm 2001 sau một cuộc bầu cử tổng thống đầy kịch tính lạ thường vào năm 2000.

Trong cuộc bầu cử đó, Thống đốc Texas là George W. Bush thắng cử nhờ án lệnh của Tối cao Pháp viện và 257 phiếu tại Florida. Bị đối thủ cay cú chê là cướp ngai hay đỗ vớt, ông trù tính ưu tiên giải quyết các vấn đề bên trong và có chủ trương đối ngoại ôn nhu khiêm nhượng. Nhưng nạn suy trầm mà ai cũng đoán trước được từ vụ bể bóng cổ phiếu năm 2000, đã xảy ra, lại nhồi trong vụ khủng bố 9-11 vào Tháng Chín và hàng loạt tai tiếng của các doanh nghiệp bất lương (vụ Enron) vào cuối năm. Sau đấy là chiến dịch A Phú Hãn lồng trong cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu. Tiếp theo là chiến dịch Iraq và những hoạn nạn dồn dập của chính quyền Bush.

Năm năm sau, khi Thế kỷ 21 mới lên tám, Hoa Kỳ trôi vào một trận bão khác: lại suy trầm kinh tế cuối năm 2007, bồi thêm vụ khủng hoảng tài chánh và những trầm luân không dứt. Ngày nay, nếu bình tâm nghĩ lại thì người dân Mỹ có thể đồng ý rằng 13 năm qua quả là 13 năm "trâu trắng mất mùa". Kinh tế chưa hồi phục, khu vực gia cư bị tanh bành vẫn chưa gượng dậy. Ngân sách bội chi liên tục và gánh nặng quốc trái thăng thiên lên trời, tính đến hôm nay thì nợ 16 ngàn tám trăm tỷ đô la. Trong khi ấy, các chính trị gia của cả hai đảng và Tổng thống Barack Obama vẫn là những người đi trên mây. Đầy thủ thuật mị dân mà thiếu đởm lược đưa ra giải pháp thật.

Mà không chỉ có vậy, lời tiên đoán từ trăm năm trước về sự tiêu vong của chủ nghĩa tư bản lại lởn vởn trong đầu nhiều người. Nhất là từ cánh tả có khả năng viễn mơ nhiều hơn cái nhìn thực tế. Những người lạc quan nhất trong số này thì mong là nhà nước sẽ cải tiến chủ nghĩa tư bản. Nhiều người khác thì coi như Giấc Mơ Hoa Kỳ đã tàn phai, đang thành cơn ác mộng.

Trong hoàn cảnh đó, không mấy ai dám nghĩ rằng Thế kỷ 21 này là Thế kỷ của Hoa Kỳ.

Tội nghiệp! Hãy nhìn về quá khứ và nhìn ra chung quanh đã, rồi hãy hát khúc bi ca.

Trong một thời gian khá lâu, những kẻ tối dạ vẫn hồ hởi nghĩ rằng cộng sản chủ nghĩa – hay ả vợ bé của nó là xã hội chủ nghĩa khi lý luận cộng sản mắc bệnh liệt dương và chuyển sang từ trần – mới là tương lai của nhân loại. Không thiếu gì những người xưng danh học giả và trí thức trong thế giới tư bản và các nước dân chủ, kể cả Hoa Kỳ, cũng nghĩ vậy. Họ cầm tinh con vẹt để ngợi ca thành tựu của Liên bang Xô viết. Kết cuộc thì giấc mơ đỏ lè ấy tồn tại được một hoa giáp! Liên Xô tan tành và chủ nghĩa cộng sản phá sản.

Ba chục năm trước, cũng thành phần ưu tú của Mỹ đã hoài nghi thành tựu của Hoa Kỳ.

Với họ, sống, kinh doanh hay cạnh tranh thì phải như người Nhật. Chủ nghĩa tư bản với màu sắc Nhật Bản và cây kiềng ba chân của chính quyền, bộ máy hành chánh và các doanh nghiệp mới là tương lai. Nhật đã làm chủ nhiều cơ sở tại Hoa Kỳ và mô thức quản trị kiểu Nhật được giảng dạy trong các đại học uy tín nhất của Mỹ. Quần chúng ở dưới hốt hoảng thì phát huy tinh thần bài Nhật, lấy búa tạ phang xe hơi của Nhật và hồ hởi xem phim chống Nhật!

Giờ đây, không còn mấy ai nhớ mấy chuyện đó vì cùng với sự sụp đổ của Đế quốc Xô viết là sự lụn bại của nước Nhật từ năm 1991, nay vẫn chưa dứt.

Những người không lý tài như dân Nhật mà chuộng mã trí thức văn minh thì không nhìn về đó mà mơ ước mô hình Âu Châu.

Ưu điểm của "Cựu Thế Giới" mà "Tân Thế Giới" là Hoa Kỳ có thể học được chính là "phẩm chất của cuộc sống". Không cạnh tranh và đổi thay đến chóng mặt như Mỹ, Âu Châu mới là một tương lai hài hòa. Nhất là ngay sau khi Liên Xô tan rã, các nước đã có Thoả ước Maastricht năm 1992 để lập ra Liên hiệp Âu châu và có kế hoạch thống nhất tiền tệ để lập ra khối Euro.

Nhưng sau đúng 500 năm làm mưa làm gió trên thế giới, từ 1492 đến 1991, Âu Châu tụt xuống ghế đẩu. Và ngày nay đang cầm đèn đỏ, kinh tế suy sụp, thất nghiệp triền miên, đồng Euro thành đồng sứt. Hàng loạt quốc gia như Hy Lạp, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Ái Nhĩ Lan,Ý Đại Lợi, Cyprus và Slovenia đang ở mé bờ khủng hoảng.

Những người Mỹ bi quan cứ nhìn vào danh hài Barack Obama mà thở hắt. Họ nên ngó qua bên kia Đại dương: nơi đó, các chính khách như Silvio Berlusconi hay Beppe Grillo của Ý hay Tổng thống François Hollande và cựu Bộ trưởng Ngân sách Jérôme Cahuzac của Pháp mới là những tay hề chính hiệu. Thế kỷ này không là thế kỷ của Âu Châu! Hết rồi.

May là còn có Trung Quốc và phép lạ kinh tế của bốn thế hệ lãnh tụ Đặng-Giang-Hồ-Tập!

Với một lực lượng dân công đông như kiến là một tỷ 354 triệu người hết còn phải đấu nhau như trong trăm năm trước, Trung Quốc có thể có sản lượng kinh tế đáng nể và giấc mơ bành trướng đáng sợ. Nhưng vỏ cứng ruột mềm, nền kinh tế và xã hội đó đã có triệu chứng suy trầm, rạn nứt và động loạn. Ít ai để ý đến trái bóng địa ốc hay núi nợ của Trung Quốc mà chỉ ca tụng bước nhảy vọt của Bắc Kinh và dự báo kinh tế Trung Quốc sẽ qua mặt Hoa Kỳ ngay trong thập niên này. Nhưng thủ thuật ăn cắp và dòm lén thì quả là cao, đấy có là mẫu mực không? Và Thế kỷ 21 này có chấp nhận cho một anh hung đồ to xác cứ đòi tự tung tự tác hay chăng?

Thế giới còn lại những ai, xứ nào, để người Mỹ cho là tấm gương đáng soi? Ấn Độ? Brazil, Nam Phi, Nam Dương, Đại Hàn, Mễ? Hay Iran, Bắc Hàn? – Thưa rằng chẳng còn ai cả!

Hoa Kỳ phải tìm con đường sáng cho mình. Và sẽ lại tìm ra như sau mỗi lần hốt hoảng vì bị điện giựt như đã thấy trong lịch sử. Người dân Mỹ đang lặng lẽ thử nghiệm và tìm lấy sau khi đuổi một mớ chính khách về viết hồi ký.

"Thế kỷ này là Thế kỷ của Chúng ta!" - khi họ biết ca như vậy thì sẽ tìm ra.