Tạp Chí Kinh Tế RFI
Những bi quan sâu xa hơn một chỉ số PMI
* Nhân viên nhà máy Giang Châu. REUTERS/China Daily *
Đấy là chỉ dấu cho thấy kinh tế Trung Quốc có thể co cụm trong
thời gian tới. Lập tức, các tổ hợp ngân hàng hay tập đoàn đầu tư quốc tế
đều điều chỉnh lại dự báo kinh tế Trung Quốc theo hướng bi quan hơn. Cụ
thể là trong năm nay thì đà tăng trưởng của kinh tế Trung Quốc sẽ giảm
và có thể tới mức thấp nhất kể từ 13 năm qua.
Năm 2012 tăng trưởng của Trung Quốc đã là 7,8%, dưới mức 8% cần
thiết cho nước này. Năm nay Bắc Kinh đưa ra chỉ tiêu là 7,5%, nhưng có
lẽ, lần đầu tiên Trung Quốc sẽ không đạt được mục tiêu đó. Tăng trưởng
kinh tế Trung Quốc trong quý Một 2013 vừa qua, tính theo mực độ thường
niên, đã xuống 7,7%, thấp hơn quý Tư 2012 là 7,9%. Theo chuyên gia kinh
tế của Nomura, tăng trưởng kinh tế quý Hai này còn sẽ xuống thấp hơn
nữa – chỉ là 7,5% - và tiếp tục giảm, còn 7,3 % trong nửa cuối năm 2013.
Chỉ số PMI tuột giảm, theo kinh tế gia ngân hàng HSBC, phản ánh hai
tình trạng: Nhu cầu nội địa sa sút trong lúc xuất khẩu bị bối cảnh kinh
tế xấu của thế giới tác động.
Trong hoàn cảnh u ám của kinh tế toàn cầu, với ba đầu máy là Hoa Kỳ,
Âu Châu và cả Nhật Bản còn đình trệ thì Trung Quốc có vị trí đặc biệt:
Với sản lượng kinh tế đứng hạng nhì thế giới, sau Mỹ và trước Nhật, thế
hệ lãnh đạo mới tại Trung Quốc còn chủ trương gia tăng khả năng tiêu thụ
nội địa để quân bình lại cơ cấu kinh tế quá lệch lạc của họ. Bây giờ,
nếu kinh tế Trung Quốc lại co cụm như vậy thì thế giới sẽ ra sao? Chính
là cách suy luận ấy mới khiến các thị trường đều bị trồi sụt nặng nề.
Trong tạp chí Kinh tế hôm nay, RFI sẽ tìm hiểu tình hình qua phần
trao đổi sau đây cùng chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa tại Hoa
Kỳ....
RFI: Xin thân chào anh Nghĩa. Thưa anh, sau nhiều dự
đoán tương đối lạc quan về triển vọng kinh tế năm nay của Trung Quốc,
cuộc khảo sát vừa do Hong Kong Shanghai Bank của Anh thực hiện với công
ty tư vấn Markit Group công bố lại như gáo nước xối vào các thị trường
tài chính thế giới khi họ nói đến chỉ số PMI của Trung Quốc đã sụt dưới
cái ngưỡng 50 điểm. Thưa anh, chỉ số ấy là gì mà làm các thị trường cổ
phiếu rơi rớt liên tục và khiến người ta dự báo tình trạng co cụm kinh
tế sắp tới của Trung Quốc?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Trước hết là về chỉ số PMI, nói
theo Pháp ngữ là "Indice des Directeurs d'Achat" hay "Chỉ số Mua hàng
Chế biến" là loại dữ kiện kinh tế có tính chất tiên báo hơn là hậu kiểm.
Thế giới có hai cơ quan Mỹ và Anh vẫn định kỳ khảo sát giới quản trị
doanh nghiệp chế biến của một nước xem họ đặt hàng những gì, dự tính
kinh doanh và việc làm ra sao, để đo lường triển vọng sản xuất sắp tới.
Theo quy ước chung thì trên bảng bách phân nếu cao hơn 50, chỉ số PMI dự
báo tình hình khả quan. Dưới 50 thì đấy là chỉ dấu sa sút của lĩnh vực
chế biến. Nôm na là chỉ số này đo lường mức độ tin tưởng của giới sản
xuất, và khi tổ hợp ngân hàng Anh đưa ra kết quả khảo sát sơ khởi thì họ
thấy mức tin tưởng của doanh nghiệp Trung Quốc giảm đều từ ba tháng nay
và vừa sụt dưới con số 50. Vì vậy, chỉ dấu tiên báo quốc tế này làm các
chuyên gia phải điều chỉnh lại dự báo lạc quan của họ về kinh tế Trung
Quốc.
RFI: Trước Đại hội 18 của đảng Cộng sản Trung Hoa
vào Tháng 11 năm ngoái, rồi sau đó, khi thế hệ lãnh đạo mới được đưa lên
cầm quyền, thì Trung Quốc đã nói đến yêu cầu chuyển hướng kinh tế. Thay
vì dựa vào hai đầu máy tăng trưởng là xuất cảng và đầu tư qua tăng chi
ngân sách và tín dụng thì họ sẽ phải nâng khả năng tiêu thụ của thị
trường nội địa. Cũng vì chiến lược mới đó, các nước mong là nếu sức tiêu
thụ của Trung Quốc gia tăng thì yêu cầu về nhập cảng cho một thị trường
hơn một tỷ dân có thể kéo kinh tế thế giới ra khỏi trình trạng đình
đọng hiện tại. Bây giờ hình như sự thể lại không được như vậy. Thưa anh,
phải chăng vì việc khuyến khích tiêu thụ chưa đạt kết quả và dân chúng
tại Trung Quốc lại còn giảm mức tiêu xài?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi thiển nghĩ rằng sự thể nó
phức tạp và khó khăn hơn một nghị quyết dù sao vẫn là duy ý chí của một
hội nghị Ban chấp hành Trung ương. Lãnh đạo Trung Quốc muốn nâng khả
năng tiêu thụ của người dân và tiến tới sự hình thành của một giai tầng
trung lưu trong khi đưa ra nhiều chương trình phúc lợi cho dân nghèo ở
thôn quê và các tỉnh lạc hậu bị khóa trong lục địa. Đấy là viễn ảnh lâu
dài để khỏi dựa vào xuất cảng và đầu tư và tùy ở hai việc.
- Thứ nhất là tăng mức tiêu thụ của thành phần khá giả nhất, là mấy
trăm triệu người sống ở các tỉnh duyên hải, xưa nay kiếm ra tiền nhờ
luồng trao đổi với các thị trường quốc tế. Thứ hai là tăng sức sản xuất
các mặt hàng chế biến từ các tỉnh nằm bên trong, xưa nay chỉ giữ vai phù
trợ là làm gia công cho các tỉnh duyên hải với mức lời rất thấp. Ở giữa
sự tính toán này lại có từ 250 đếh 300 triệu nhân công được gọi là "dân
công" từ thôn quê và các tỉnh nghèo bên trong túa ra vùng duyên hải
kiếm việc mà không có mạng lưới an sinh tối thiểu vì không có hộ khẩu.
- Bây giờ phải hồi hương lực lượng lao động lương thấp và tay nghề
kém này vào trong và chưa thể trông cậy vào sức tiêu thụ của họ. Ở vùng
duyên hải thì thành phần khá giả đã biết đòi lương cao hơn và khó kiếm
việc làm hơn khi xuất cảng sa sút, tức là họ cũng bị thất nghiệp hay
khiếm dụng, dùng không hết khả năng. Sức tiêu thụ của họ chưa thể bù vào
sự hao hụt xuất cảng vào các thị trường Âu-Mỹ và đà tăng trưởng sau
cùng vẫn lệ thuộc vào đầu tư của nhà nước.
RFI: Thưa anh, trước khi có tin kém vui về chỉ số
PMI, hôm 13, Thủ tướng Lý Khắc Cường của Bắc Kinh tuyên bố rằng nguồn
thu về thuế khóa đang chậm lại và đừng nên trông đợi một gói kích cầu
hay đầu tư của chính phủ mà phải vận dụng quy luật của thị trường. Như
vậy, có phải là lãnh đạo Bắc Kinh đã thấy ra sự sa sút kinh tế nhưng
quyết định là không gia tăng công chi hay bơm tín dụng ngân hàng để kích
thích kinh tế?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi nghĩ rằng họ học được kinh
nghiệm của gói kích cầu lần trước, vào cuối năm 2008, khi tăng chi một
ngân khoản tương đương với gần 687 tỷ đô la, rồi bơm ra một lượng tín
dụng đến hơn hai ngàn tỷ đô la, tức là rất lớn. Lần đó, kinh tế được
kích thích một cách giả tạo và Trung Quốc đạt mức tăng trưởng cao khi cả
thế giới bị Tổng suy trầm 2008-2009. Nhưng hậu quả là lượng tiền trút
vào kinh tế đã thổi lên bong bóng đầu cơ và hiện tượng sản xuất thừa với
số tồn kho ế ẩm, dù được coi là sản lượng thì chỉ là sự lãng phí.
- Lần này, ông Lý mới cảnh báo các doanh nghiệp, ngân hàng và nhất là
các tỉnh rằng không nên trông đợi vào một gói kích cầu như trước. Lý do
thứ nhất là ngân sách bị bội chi, thuế vào chậm lại, thứ hai là hệ thống
ngân hàng và các tỉnh, kể cả công ty đầu tư của chính quyền địa phương
đã có gánh nợ quá lớn, bên trong là những khoản nợ bị ung thối, mà xấu
đến cỡ nào và sẽ mất bao nhiêu thì chưa ai biết được.
- Nhưng dù trung ương nói vậy, thực tế thì các ngân hàng vẫn bơm thêm
tín dụng, trong bốn tháng đầu năm thì lượng tín dụng đã tăng 13% so với
cùng kỳ năm ngoái, lên tới 580 tỷ đô la, nên có thể lại thổi lên bong
bóng địa ốc, nâng số tồn kho ế ẩm về vật liệu sản xuất và nhất là gây ra
lạm phát. Đấy cũng là một nguyên nhân khiến lãnh đạo Bắc Kinh có thể
đành chấp nhận một đà tăng trưởng chậm hơn chứ không dám đẩy mạnh đầu tư
và bơm thêm tín dụng.
RFI: Các các chuyên gia quốc tế không mấy lạc quan
về khả năng ứng phó của Bắc Kinh vì có trút tiền vào như lần trước thì
cũng chỉ giải quyết được vấn đề trong ngắn hạn mà lại gây thêm khó khăn
về dài hạn như anh vừa nói. Theo dõi tình hình kinh tế Trung Quốc từ
lâu, anh thấy chân trời Trung Quốc sẽ ra sao ?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Nhìn vào trường kỳ, tôi trộm
nghĩ là sau 30 năm áp dụng, từ 1979 đến 2009, chiến lược phát triển của
Trung Quốc đã đi hết sự vận hành. Nay lãnh đạo xứ này phải chuyển từ
lượng qua phẩm, nếu không thì bị khủng hoảng kinh tế và động loạn xã
hội. Việc cải sửa là dùng sức tiêu thụ làm lực đẩy của bộ máy sản xuất
khi xứ này có sức tiêu thụ nội địa giảm sút đều và sụt đến mức thấp nhất
trong các nền kinh tế lớn của thế giới, chỉ vỏn vẹn có 37%.
- Tức là từ chiến lược hướng ngoại nhắm vào xuất cảng họ phải xoay
qua hướng nội là nhắm vào thị trường bên trong chứ không thể trông cậy
vào sức đầu tư quá lớn và đầy lãng phí của khu vực nhà nước. Cụ thể là
biến 800 triệu dân lao động thành người tiêu thụ. Lãnh đạo Bắc Kinh thấy
vấn đề từ lâu mà không kịp chuyển vì nạn Tổng suy trầm năm năm trước
nên lần đó lại tống ga đầu tư và bơm tín dụng như xưa, tức là uống sâm
để đạp xe cho nhanh hầu cỗ xe khỏi đổ.
- Ngày nay họ trở về chỗ cũ với hoàn cảnh khó khăn hơn vì: thứ nhất
dị biệt về địa dư hình thể giữa các tỉnh trong ngoài còn đào sâu hơn 30
năm trước; thứ hai là các tập đoàn kinh tế nhà nước đã trục lợi nhờ
chiến lược cũ nên trở thành nhóm lợi ích cưỡng chống thay đổi; thứ ba là
không dễ giúp các tỉnh bên trong trở thành hãng xưởng toàn cầu với kỹ
nghệ chế biến và nhờ đó nâng được mức sống và khả năng tiêu thụ của
người dân; và thứ tư, quan trọng nhất, không dễ làm thay đổi thói quen
"tích cốc phòng cơ, tích y phòng hàn" của nhiều thế hệ đã sống trong bất
trắc mà bảo họ hãy mạnh dạn tiêu thụ. Vì vậy tôi không mấy lạc quan về
hy vọng của Trung Quốc.
RFI: Câu hỏi cuối thưa anh, nếu như vậy, lãnh đạo Bắc Kinh còn có thể làm những gì nữa để thoát ra tình trạng bế tắc này?
Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi nghĩ rằng họ có thể đánh
bung cái thế độc quyền và mạng lưới tư bản thân tộc hay "copinage" của
hệ thống kinh tế nhà nước, là điều cần thiết mà lại không dễ. Kế đó, họ
phải giải toả việc kiểm soát tư bản và ngoại hối để người dân và nhất là
tiểu doanh nghiệp tư nhân có thêm lợi tức và cơ hội kinh doanh thay vì
bị nhà nước trưng thu và bị tập đoàn kinh tế nhà nước ớm bóng mà không
phát triển được. Thứ ba và cần nhất là cải sửa hay bãi bỏ chế độ hộ khẩu
để tái lập công bằng và nâng đỡ gần 40% lực lượng lao động là thành
phần "dân công", nếu không thì khó phát triển nông thôn và các tỉnh bên
trong, cũng như rất khó nâng cao lợi tức của dân chúng. Nhưng dù có được
thảo luận, loại biện pháp cần thiết ấy vẫn bị coi là rủi ro vì có thể
đe dọa quyền lực đảng. Cho nên, Tổng lý Quốc vụ viện là Thủ tướng Lý
Khắc Cường có nói gì về cải cách kinh tế, người ta vẫn thấy Tổng bí thư
Tập Cận Bình nêu ra nhiều chủ trương thủ cựu và đi ngược yêu cầu cải
cách. Kết cuộc thì đà tăng trưởng kinh tế Trung Quốc ở dưới cái mức sinh
tử 8% và mấp mé 7% sẽ là tất yếu trong những năm tới. Nhưng ngoài ra sẽ
còn có nhiều nguy cơ động loạn xã hội và bất ổn chính trị mà người ta
cần theo dõi.
"thứ hai là các tập đoàn kinh tế nhà nước đã trục lợi nhờ chiến lược cũ nên trở thành nhóm lợi ích cưỡng chống thay đổi;", minh họa chi tiết hơn, trước đây , chủ trương là đẩy mạnh xuất khẩu, hy sinh tất cả các nguồn lực cho XK nên các DN XK & DNNN sẽ được nhiều lợi thế như đất đai, tín dụng, ngoại tệ giá rẻ. Họ dùng những cái rẻ đó để đầu tư phục vụ sản xuất. Tuy nhiên, khi muốn chuyển sang nền kinh tế tiêu thụ, thì những cái rẻ đó lại phải chuyển sang cho người dân. Tài sản bị đánh giá thấp, thì những tài sản thế của các DN náy trong ngân hàng sẽ tự dưng bị mất giá, họ sẽ nhanh chóng phá sản, do những tài sản đó bị bán tháo. Nên họ phải cản trở lại những thay đổi sang nền kinh tế tiêu thụ. Mà nếu tiếp tục XK thì bán cho ai?EU thì suy trầm, cãi nhau vì sự tồn tại của Euro, Mỹ thì thất nghiệp vẫn cao.
Trả lờiXóaTheo phong thủy thì vào vận 8 vận 9 sẽ là thời mạc vận của Trung Quốc. Bây giờ là giữa vận 8 và đến tận vận 5 thì TQ mới hồi phục lại được. Có nghĩa là mất 140 năm nữa.
Trả lờiXóanên kinh tế TQ tất yếu sẽ phải thu hẹp, đó là điều mà nhiều chuyên gia, học giả đã dự đoán dựa trên sự khan hiếm của tài nguyên, năng lượng tăng giá, môi trường suy thoái, biến đổi khí hậu, sự phát triển của nợ, gia tăng dân số. Giờ là lúc nó đang xảy đến với TQ.
Trả lờiXóaVoi nhung bien chuyen da va dang xay ra tai Trung Quoc va Viet Nam, khong biet gioi tre Viet Nam co sua soan de thay doi van menh cua minh khong???
Trả lờiXóaBac NXN,
Trả lờiXóaBac da de cap rat nhieu den tinh trang kinh te chinh tri cua My, Nhat, Trung Cong va Viet Nam trong thoi gian qua. Trong lan toi, bac co the noi ve Dai Han duoc khong? Lam cach nao ma tu mot quoc gia tuong tu nhu Nam Viet Nam truoc nam 1975 ma ho da tro thanh mot con rong kinh te nhu hien nay? Nhung kinh nghiem cua ho co le se giup ich nhieu cho Viet Nam trong tuong lai.
Cam on bac Nghia.
Bích Uyên chắc là còn trẻ - dù cho có đi học ở ngoại quốc mà còn trẻ thỉ rất khó hiểu nổi cuộc chiến VN-cuộc chiến đã đưa đến sự suy sụp hoàn toàn kinh tế miền Nam - hậu quả trầm trọng cho đến bây giờ. Xin xem bài tự chủ và tự giải ảo về viện trợ của bác Nghĩa để thấy CP Miền nam trước 75 đã bị ngoại viện trói buộc như thế nào- trong khi miền Bắc lại rảnh tay tập trung phá hoại kinh tế miền Nam và tiến hành leo thang chiến tranh- đồng thời có đến 2 tay đại ca là Liên xô Và Trung Cộng tiếp viện. Đại Hàn tức Nam Hàn ngày nay và Đài Loan đã khôn khéo khi thoát ra khỏi sự lệ thuộc vào viện trợ của Mỹ- và trong lúc miền Nam còn bị chiến tranh tàn phá thì hai quốc gia này đã có cơ hội vượt qua. Ở đây xin được nói thêm là dù Đại Hàn có gởi cả trăm ngàn quân qua tham chiến tại VN , nhưng các mối lợi về lĩnh vực xây dựng, tiếp tế và các dịch vụ khác trong thời chiến tranh ở miền Nam- khi họ phục vụ cho lực lượng Mỹ và quân đội miền nam VN-họ đã khôn khéo tận dụng được rất nhiều. Có thể nói miền Nam trước 30/4/1975 đã đóng góp cho sự phát triển của Đại Hàn rất nhiều dưới thời của tổng thống Phác Chánh Hy-
Trả lờiXóaBằng chứng là sau 1975 ông Nguyễn Xuân Oánh – mà báo chí hay ca ngợi là Người Việt Nam có bằng tiến sĩ của Đại học Havard –đã nối lại rất nhiều mối quan hệ làm ăn với các Cty của Nam Hàn.
Xin giới trẻ có học hãy tự mình gạn lọc các tinh hoa trong điều hành kinh tế của ngoại quốc và tìm ra con đường quản lý kinh tế phù hợp cho người Việt chứ không rập khuôn mô hình kinh tế nào được đâu
Xin phép được nhắc lại lời bác Nghĩa trong bài khi Mỹ kim lên giá là
“những gì thử nghiệm tại Việt Nam sau 1987 đều đã có từ trước ở miền Nam, về cả kinh tế lẫn nhiều lĩnh vực khác.”
Các link
http://dainamaxtribune.blogspot.com/2013/05/khi-my-kim-len-gia.html
http://dainamaxtribune.blogspot.com/2011/11/i-tim-nen-tu-chu.html
Bich Uyen
Trả lờiXóaGiới trẻ đang tung hô Nick ở trên các trang báo,diễn đàn, hàng chục tỷ đồng được tung ra để phục vụ sự kiện này. Trong khi nhiều trẻ em đi học thiếu đói, chết đuối...
Có lẽ họ sẽ đi hết từ hoang tưởng này sang hoang tưởng # mà thôi.
Hanoi dang noi den Nicl Vujicic phai khong? Thay vi chi phi 36 ty dong VN de chao don anh chang nguoi Uc nay, nha nuoc co the dung mot phan so tien do de giup do rat nhieu Nick Viet Nam ma co le con can dam hon anh chang nguoi Uc nay nhieu.
XóaDung la "But nha khong thieng". Biet noi sao day???
"Xin giới trẻ có học hãy tự mình gạn lọc các tinh hoa trong điều hành kinh tế của ngoại quốc và tìm ra con đường quản lý kinh tế phù hợp cho người Việt chứ không rập khuôn mô hình kinh tế nào được đâu" Bich Uyen rat dong y voi loi phat bieu tren cua Khue.
Trả lờiXóaNam Han la mot quoc gia nho be, cung bi chia doi nhu Viet Nam cho den gio. Ho lai cung khong co nhieu tai nguyen thien nhien...Yeu to nao da giup ho thanh cong nhu ngay nay? Cung ta co the hoc hoi duoc gi tu nhung kinh nghiem cua Nam Han?? Co ban nao giup B Uyen giai dap nhung thac mac nay khong???
ôi, có rất phụ nữ VN quan tâm đến chính trị ở trang này. Thật mừng. Có rất nhiều tinh hoa của thế giới đáng để học tập nhưng k được phép áp dụng ở VN do luật pháp k cho phép, sự # biệt về thể chế chính trị, suy nghĩ, lối sống, văn hóa của người dân.
Trả lờiXóaNhưng may mắn sao, VN là quốc gia Châu Á duy nhất, có chữ viết La tinh, giúp cho số người biết chữ rất cao. Phụ nữ biết đọc, biết viết cao, được giải phóng...
Về địa lý, VN là nơi giao lưu giữa Thái Bình Dương & ấn độ dương, nên tâm lý rất sùng bái phương Tây,
Hy vọng bằng những thay đổi nhỏ trong gia đình, trong cuộc sống, trong vi mô, chúng ta sẽ giúp xã hội thay đổi nhiều hơn qua những kiến thức học hỏi để áp dụng trong cuộc sống của chính mình.
Dear Bich Uyen
Trả lờiXóaTrong kinh tế học vĩ mô, có 4 yếu tố để một nước phát triển kinh tế đó là: tài nguyên thiên nhiên, khoa học công nghệ, tư bản và con người. Thanh cho rằng, trong ngắn hạn thì nên khai thác tài nguyên một cách hợp lý (không tàn phá môi trường)để có thặng dư rồi tiết kiệm và tái đầu tư lấy đà tăng trưởng kinh tế. Nhưng trong trường kỳ, để phát triển bền vững và có thể cất cánh thành một quốc gia phát triển thì là ở yếu tố con người (vốn con người)mà muốn tạo "vốn" con người thì phải đầu tư cho giáo dục và đào tạo. Nhưng dù có tạo được "vốn" con người nhiều bao nhiêu đi chăng nữa, nếu dân tộc đó không có một nền tẳng văn hóa; văn hóa có trách nhiệm, văn hóa tự trọng, văn hóa biết xấu hổ... thì quốc gia đó cũng không thoát nghèo và phát triển được.