Nguyễn-Xuân Nghĩa - Người Việt 130909
"Hoa Kỳ Nhìn Từ Bên Ngoài"
Đồng minh của Mỹ không đồng tình
đồng ý
* Yêu nhau là cùng nhìn về một hướng... Obama ở Thượng đỉnh G20 *
Trong vụ khủng
hoảng Syria đang bùng nổ, Hoa Kỳ ở vào vị trí khó xử vì làm gì cũng bị chống đối.
Mà không làm gì hết thì càng bị phản đối vì tạo cơ hội cho tội ác bành trướng.
Biệt tài của Tổng
thống Barack Obama là đẩy nước Mỹ vào chốn này khi vẽ ra lằn ranh đỏ, rồi xóa,
rồi vạch lại. Đến tuần qua thì tuyên bố tại Thụy Điển rằng đấy không là lằn
ranh của ông mà là một tối hậu thư của thế giới và của Quốc hội Hoa Kỳ. Tức là
thế giới và quốc dân Mỹ phải chứng minh giá trị lời nói của mình mà cho ông cái
quyền can thiệp vào Syria. Để làm gì thì chưa ai biết, kể cả giới lãnh đạo quân
lực Hoa Kỳ đang có nhiệm vụ chuẩn bị kế hoạch hành quân.... Chúng ta hãy tạm gác
chuyện đó qua một bên, cho tới tuần sau.
Vì cần nhìn lại
Hoa Kỳ, từ bên ngoài: khác với Trung Quốc và Liên bang Nga, Hoa Kỳ thật ra có
nhiều đồng minh hơn cả.
Là siêu cường có
khả năng can thiệp toàn cầu, Hoa Kỳ cần bạn và vì vậy cũng bị nhiều ràng buộc,
trong khi hai cường quốc hạng nhì kia chỉ cần hợp tác với các chế độ hung đồ là
có thể gây trở ngại cho Mỹ, ngoài lá phiếu phủ quyết tại Hội đồng Bảo an Liên
hiệp quốc. Một cách nhìn khác về nghịch lý này là nếu không có viện trợ của
Moscow hay Bắc Kinh, các chế độ gian ác như Bắc Hàn, Iran và nhất là Syria sẽ
khó tồn tại sau một vụ khủng hoảng kinh tế.
Trong vụ khủng
hoảng Syria ngày nay, khi hơn 10 vạn thường dân đã bị tàn sát và 10% dân số là
hai triệu người đã thành nạn dân tập trung ở biên giới, Hoa Kỳ có sáu đồng minh
đáng kể hơn cả. Tại Âu Châu, đó là ba nước dân chủ có nền kinh tế giàu nhất, là
Đức, Anh, Pháp. Trong khối Hồi giáo tại Trung Đông, đó là Cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ
Turkey, Saudi Arabia, và cho đến gần đây, là Ai Cập hay Egypt.
***
Khi chế độ hung đồ
Bashar al Assad - hoặc thủ túc Alawite của họ - sử dụng võ khí hóa học giết thường
dân Syria, ba đồng minh Âu Châu của Hoa Kỳ đã có phản ứng, mỗi nước theo một cách.
Lên lưới mạnh nhất
là Anh, nhưng Thủ tướng David Cameron đá rách gôn nhà khi bị xin Quốc hội biểu
quyết và bị chống, nên đồng minh chí thiết của Mỹ phải đứng ra biên, thủ vai giám
trận và vỗ tay cổ võ. Cường quốc số một của Âu Châu là Đức thì đã đứng ngoài biên
và thổi còi... việt vị. Cùng Liên hiệp Âu châu, Đức là một trong 10 thành viên
của nhóm G-20 không ký vào kiến nghị lên án chế độ Syria do Mỹ và Anh đề xướng
tuần qua. Người ta có thể thông cảm.
Thủ tướng Angela
Merkel bận bầu cử vào ngày 22 tới đây. Bà không muốn cử tri phân tâm vì đề mục
ngoài kinh tế và hồ sơ Euro. Mà cũng chẳng muốn gây mâu thuẫn với Nga, dù sao còn
là một nguồn cung cấp năng lượng và thị trường đầu tư cho doanh nghiệp Đức, khi
mà khả năng nhập cảng của Âu Châu vẫn chưa hồi phục.
Còn lại, mạnh miệng
nhất là Pháp, quốc gia xưa kia đã từng đỡ đầu và yểm trợ hệ phái Alawite khi Pháp
lãnh quyền bảo hộ Syria từ năm 1920 đến 1946.
Không khác gì đa
số Âu Châu, dân Pháp cũng chẳng muốn can thiệp vào Syria khi Pháp đã gánh phần
trách nhiệm tại Mali và cả khu vực Tây Phi, lại đang bị suy trầm kinh tế. Cho nên
dù Hành pháp khỏi cần xin phép Quốc hội, Tổng thống François Hollande vẫn do dự.
Việc can thiệp tạo ra thế mạnh, khá biểu kiến, cho quốc gia của ông, nhưng có
thể gây khó từ cánh tả khi ông cần tiến hành nhiều kế hoạch cải tổ rộng lớn ở bên
trong, kể cả chế độ hưu bổng. Khi nước Anh bước ra biên và Tổng thống Mỹ đòi
xin phép Quốc hội, Pháp bỗng ở vào vị trí trung phong, lại còn khó xử hơn nữa....
Nói chung, cả khối
Liên hiệp Âu châu chứ không riêng gì Anh, Pháp, Đức, đều không muốn vào hội tuyển
của một trận đấu có ý nghĩa về đạo lý mà đầy rủi ro về nhiều mặt khác.
***
Chung quanh
Syria, ba nước Hồi giáo đồng minh chiến lược của Hoa Kỳ cũng lại có niềm riêng.
Ai Cập đã từng
thống nhất với Syria thành Cộng Hoà Á Rập Thống Nhất từ 1958 đến 1961, rồi xé
chiếu ngồi riêng, bên cạnh Hoa Kỳ. Nhưng khi Mùa Xuân Á Rập phả hương nhài thì
chính Tổng thống Obama đòi lãnh tụ Hosni Mubarak phải ra đi. Quân đội Ai Cập giúp
cho tiếng nói của ông có trọng lượng khi đảo chánh Mubarak! Nhưng tiến trình dân
chủ lại mở cửa cho lực lượng Huynh đệ Hồi giáo (MB) thắng thế, đưa xứ này qua
ngả khác.
Ai Cập hết là cường
quốc có thể ổn định khu vực, hoặc góp phần giải quyết vụ Syria. Lại còn gây khó
cho Obama khi quân đội đảo chánh Tổng thống Mohamed Morsi và chế độ MB, để lại trôi
vào khủng hoảng. Ba chân kiềng của Mỹ tại Trung Đông bị gãy mất một.
Còn lại, có
Turkey và Saudi.
Tuần qua, khi mở
vận động quốc tế can thiệp vào Syria, Ngoại trưởng John Kerry trấn an dư luận ở
nhà, rằng nhiều nước Hồi giáo ủng hộ, và còn chi tiền, cho một chiến dịch tại
Syria. Ông nói một phần sự thật, mà chỉ một phần thôi. Trong vụ này, ba thủ đô
Washington, Ankara và Riyadh cùng nói về thủ đô Damascus của Syria, mà nhìn về
ba góc.
Là thành viên của
Minh ước NATO, Ankara ý thức được mối nguy của Syria, một thân chủ của Iran, bên
trong lại có gần 10% dân số là người Kurd, đồng bào và đồng đạo với dân Kurd trên
đất Thổ và xứ Iraq. Lãnh đạo Ankara mong Hoa Kỳ làm suy yếu chế độ al Assad của
hệ phái Alawite tại Syria, nhưng không muốn Damascus rơi vào hỗn loạn và dân
Kurd sẽ thành vấn đề. Ankara ủng hộ Washington trong chiến dịch quân sự để làm
suy yếu ảnh hưởng của Iran mà thôi.
Saudi Arabia lại
có lợi thế khác vì địa dư không tiếp cận với Syria, và đa số dân chúng lại thuộc
hệ phái Sunni.
Riyadh muốn Mỹ
thanh toán luôn chế độ al Assad để bẻ gãy mũi nhọn của Iran cho mình. Mối lo ưu
tiên của Riyadh là Iran và thế lực của hệ phái Shia tại Iraq, hay lực lượng
Hezbollah tại Lebanon, chứ không hẳn là quân khủng bố theo hệ phái Sunni. Nếu Damascus
thành đất hoang, phe Sunni đa số có thắng thế, hoặc thậm chí xu hướng Hồi giáo
cực đoan kiểu MB có quậy nát Syria, thì đấy là vấn đề của xứ khác.
Phần mình, Washington
muốn al Assad phải ra đi, Tổng thống Obama lỡ nói vậy, nên muốn can thiệp để đạt
mục tiêu đó mà khỏi phải minh nhiên công nhận. Nhưng cũng ý thức được là nếu
Syria có loạn hoặc quân khủng bố thắng thế, thì vấn đề của Syria sẽ là vấn đề của
Mỹ, y như Ai Cập.
***
Nhiều người cứ
trách Hoa Kỳ ưa can thiệp vào thiên hạ sự, trong số này có Barack Obama. Điều ông
ít ngờ là thiên hạ cũng muốn vận dụng sức mạnh của Mỹ. Thuật hùng biện của ông
không giải thích được những khúc mắc đó khi đa số dân Mỹ ngày nay lại đồng ý với
Nghị sĩ Obama ngày xưa: xin chớ động binh vì những hậu quả bất lường!
Đến
chiều Thứ Hai mùng chín, giờ thủ đô Washington, thì Tổng thống Obama
tìm ra cái phao... chữa thẹn để sẽ lại diễn xuất hôm sau. Cái phao có
cái dạng của lưỡi dao cạo, do Liên bang Nga truyền tay cho Ngoại trưởng
John Kerry đem về.... Truyện vẫn còn dài, hài hơn là bi.
______________________
Chỉ có tại nước Mỹ
Người dơi Batman
và Captain America là hai nhân vật hư cấu nổi tiếng trong loại truyện hình cho
trẻ em Hoa Kỳ. Tuần qua, khi nước Mỹ sôi sục về chuyện Syria và việc cứu lấy thường
dân vô tội thì Batman và Captain America đã xuất hiện tại thị trấn Milton ở
West Virginia.
Một ngôi nhà bị cháy gần nơi có hai người đang mặc trang phục của Batman và Capt. America để giúp vui cho trẻ em. Khi thấy hỏa hoạn, họ tông cửa lao vào khói lửa và cứu ra được một con mèo. Không ai bị hề hấn gì, kể cả con mèo, được cứu sống nhờ Batman dùng phép hô hấp nhân tạo, bằng miệng. Cái điềm có hậu của chuyện Syria?
Một ngôi nhà bị cháy gần nơi có hai người đang mặc trang phục của Batman và Capt. America để giúp vui cho trẻ em. Khi thấy hỏa hoạn, họ tông cửa lao vào khói lửa và cứu ra được một con mèo. Không ai bị hề hấn gì, kể cả con mèo, được cứu sống nhờ Batman dùng phép hô hấp nhân tạo, bằng miệng. Cái điềm có hậu của chuyện Syria?
Ca tuan nay, truyen thong My de cap rat nhieu ve chuyen Syria, nhat la nhung talk shows cua ABC,CBS,NBC...Dung nhu loi binh luan cua bac Nghia, Putin la mot con cao gia trong chinh gioi trong khi Obama la mot tay mo trong cuoc choi nay.
Trả lờiXóaCo le, chuyen Syria phai nho den mot tong thong tai ba nhu Ronald Regan giai quyet. The moi biet, noi thi de nhung lam thi khong de mot chut nao.