Bát Bửu Bắc Kinh

Nguyễn-Xuân Nghĩa - Tuần báo Sống - Ngày 151103

Vùng Oanh Kích Tự Do

Và Chuyện Quỷ Nhập Tràng Tự Nuốt Trửng

 * Tám điều kỳ diệu về kinh tế Trung Quốc! *

Người viết này xin trửng giỡn mà thành thật khai báo rằng mình thiếu chữ khi nói về kinh tế. Chuyện khó tin nhưng có thật vì nói về kinh tế Trung Quốc!

Tuần này, truyền thông quốc tế bày ra một đĩa bát trân thơm lựng từ Bắc Kinh. Hãy nói chấm từng món ăn chơi này đã.

Một: Lần thứ sáu trong chưa đầy một năm, Ngân hàng Trung ương của Bắc Kinh - mà đảng ta núp dưới quần chúng nó gọi là Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc - lại cắt lãi suất và hạ mức dự trữ pháp định để bơm thêm tiền kích thích kinh tế. Thiên hạ bèn vui cảnh thái hòa và thị trường cổ phiếu tưng bừng nở hoa. Nhà nước vẫn còn bửu bối khích động sản xuất, chẳng có gì phải lo.

Hai: Cùng lúc đó, thế giới được biết Ban chấp hành Trung ương Khóa 18 sẽ nghiêm chỉnh học tập một văn kiện của Tiểu tổ Lãnh đạo Kinh tài. Có cái tên huê dạng là “Trung Quốc Trung Ương Kinh (tế) Tài (chánh) Lãnh Đạo Tiểu Tổ”, cơ chế này là do Chủ tịch Tập Cận Bình đích thân chỉ đạo và văn kiện đưa ra là Kế hoạch Năm năm Thứ 13, cho thời kỳ 2016-2020. Đấy là khung cảnh của Hội nghị kỳ 5 của Ban chấp hành Trung ương, sẽ họp từ Thứ Hai 26 đến Thứ Năm 29, để duyệt xét và đưa ra công tác cho quốc dân trong năm năm tới. Từ đấy các đảng viên kiêm đại biểu nhân dân sẽ học tập và nên nếm gia vị, để qua Tháng Ba năm tới, Quốc hội khóa 12 vào họp kỳ 4 và nghiêm túc ban hành kế hoạch cho cả nước.

Quen húp cháo rùa “Made in China”, truyền thông phe ta bèn đưa tin: “Dù phải kích thích kinh tế trong ngắn hạn, Bắc Kinh vẫn vạch ra một lộ trình sáng láng cho trung hạn”. Giới am hiểu nhồi thêm rằng đến kỳ hạn 2020, Trung Quốc phải đạt chỉ tiêu do Tập Cận Bình đề ra, là từ 2010 đến 2020 sẽ tăng gấp đôi lợi tức của người dân để tiến tới xã hội “tiểu khang”.

Ba: Giới kế toán vốn hay đếm cho kỹ thì nhắc thầm rằng muốn nâng lợi tức gấp đôi trong 10 năm thì mỗi năm phải tăng trưởng 7%. Người mắc bệnh “Mê Tầu” thì kết luận là “Không khó!” Vì trước đây, kinh tế Trung Quốc đã có đà tăng trưởng tới 10% một năm nên nhân đôi lợi tức trong có bảy năm. Cho nên, nếu Kế hoạch Năm năm có đề ra chỉ tiêu tăng trưởng trong năm năm tới là 7% thì cũng phải đạo thôi. Nhưng, hôm Thứ Sáu 23 vừa qua, Tổng lý Quốc vụ viện là Thủ tướng Lý Khắc Cường lại phát biểu tại Trường đảng Trung ương, rằng đừng nên coi con số 7% này là chuyện sinh tử, đấy chỉ là một hướng dẫn mà thôi. Ai muốn nói sao cũng được, kinh tế Trung Quốc vẫn sẽ vượt qua sóng gió và người người chờ Hội nghị kỳ 5 kết thúc để vỗ tay chào mừng Kế hoạch Năm năm mới. Đấy là lúc ta ngó qua món kia trên bàn tiệc.

Bốn: Vì cũng từ Bắc Kinh, có tin là trong Tháng 11 này, Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế IMF có thể đề nghị cơ chế tối cao gồm 24 Giám đốc Điều hành đưa đồng Nguyên vào loại ngoại tệ giao hoán, là được nằm trong cái rổ ngoại tệ ưu tú của bốn loại tiền sử dụng phổ biến nhất là đồng Mỹ kim, Euro, Anh kim và Yen Nhật. Vinh hiển vô lường!

Về bối cảnh, các thành viên của IMF đều phải chung tiền vào quỹ và khi cấp bách cần thanh khoản ngoại tệ để tránh khủng hoảng thì có thể vay tiền theo một tỷ lệ tương ứng với số vốn góp vào IMF. Người ta gọi đó là “quyền trích xuất đặc biệt”, hay quyền đặc trích cho gọn. Từ năm 1969, IMF lập ra một trương mục gọi là Special Drawing Rights hay SDR – Trích Xuất Đặc Biệt. Tính đến tháng trước thì trương mục SDR này trị giá khoảng 280 tỷ đô la, bên trong có bốn loại ngoại tệ quý tộc nói trên.

Khối dự trữ ngoại tệ của cả thế giới ngày nay trị giá tương đương với hơn 11 ngàn tỷ đô la, trong đó dẫn đầu là Trung Quốc với khoảng một ngàn 500 tỷ. Việc đồng bạc của nền kinh tế có sản lượng hạng nhì thế giới và khối dự trữ hạng nhất thiên hạ mà nằm trong cái rổ vàng SDR là chuyện thường tình. Bắc Kinh đã yêu cầu như vậy từ mươi năm trước và cứ năm năm một lần thì IMF lại cứu xét chuyện này mà lắc đầu. Năm nay có thể sẽ gật.

Tiêu chuẩn của các nước văn minh ở đây là đồng bạc ấy phải dược sử dụng phổ biến để thanh toán việc giao dịch mua bán giữa các nước. Tháng Tám vừa qua, đồng Nguyên đã vượt đồng Yen thành ngoại tệ phổ biến đứng hàng thứ tư, chiếm 2,79% các nghiệp vụ thanh toán, so với 2,76% của tiền Nhật. Nhiều cường quốc kinh tế như Mỹ, Đức hay Anh cũng đã đồng ý với việc nâng dồng Nguyên lên hàng quý tộc, nếu IMF đồng ý. Chúng ta sắp thấy cảnh tưng bừng khai trương! Nhưng các nước lại đi chậm hơn nước Anh.

Năm: Tuần qua, cả Hoàng gia lớn bé già trẻ lẫn Nội các và Quốc hội Anh đã bắn đại bác và trải thảm đỏ đón mừng quốc khách là Chủ tịch Tập Cận Bình. Đế quốc xưa kia đã từng khuất phục nhà Mãn Thanh bằng thuốc phiện và pháo hạm ngày nay lại khấu đầu trước thế lực kinh tế mới. Khi dự quốc yến thì họ Tập cũng đã đổi mới y trang. Vẫn áo đại cán y chang kiểu Mao, ra chiều cách mạng. Nhưng bây giờ ăn nên làm ra nên họ Tập cho thêu trên nẹp áo mấy hoa văn gấm vóc. Và còn đỏm dáng nhét chiếc khăn lụa vào túi trên.

Thủ tướng Cameron mất hai năm hàn gắn quan hệ với Bắc Kinh vì cái tội đã gặp đức Đạt Lai Lạt Ma, và nay được xoa đầu khen tốt. Lý do cũng đơn giản thôi.

Ai cũng thấy rằng Anh quốc già nua đang cần tiền và trong túi áo họ Tập lại có tấm chi phiếu to bằng cái mẹt, trị giá 50 tỷ Anh kim, bằng 45 tỷ đô la chứ không ít. Nhưng nói vậy là quên mất vai trò lịch sử của thủ đô Luân Đôn là một trung tâm tài chính quốc tế. Thủ tướng Cameron là người nhìn xa trông rộng. Ông muốn thắt chặt giao tình với Bắc Kinh để từ nay, đồng Nguyên sẽ có cửa ngõ ra vào Âu Châu là quầy tiền London. Mặc ai nói ngả nói nghiêng, kể cả những người Anh có hiểu biết và tự trọng, lãnh đạo Anh vẫn coi đồng tiền là trọng!  

Sáu: Cũng từ London, hôm Chủ Nhật 25, tờ Financial Times loan tin rằng từ Tháng Tám, Bắc Kinh đã chính thức xin gia nhập Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Âu Châu (European Bank for Reconstruction and Development), một định chế được thành lập từ năm 1991 để tái thiết và phát triển các nước Đông Âu sau khi khối Xô viết tan rã. Quy tụ 64 quốc gia Âu Á Phi Mỹ và hai tổ chức là Liên hiệp Âu châu và Ngân hàng Đầu tư Âu châu, Ngân hàng EBRD sẽ hoan hỉ đón nhận thêm một thành viên mới, đã nhiều tiền lại có sẵn họa đồ cho nhiều dự án nối liền Âu Á là Con Đường Tơ Lụa và có một đối tác là Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng Cơ sở Á châu….

Quả thật là Bắc Kinh trúng mối với các tin tức rạng ngời như vậy. Khách có kẻ ngồi bên hậm hực. Nhưng hãy điềm điềm! Cái món bát bửu nhiều khi nặng bụng, nên hãy cố thưởng thức cho hết đã.

Bảy: Quả vậy, trong thực đơn huy hoàng của Bắc Kinh thấy như có cả món dồi trường thâm xịt. Nhìn cho kỹ khách mới biết là món rắn nhồi! Mà cớ sao con rắn lại giấu đuôi? Nào có rống rắn gì đâu! Đấy là các doanh nghiệp nhà nước mắc nợ quá nhiều, nên giải quyết yêu cầu thanh toán nợ nần bằng cách… đi vay thêm. Con rắn kinh doanh với màu sắc Trung Quốc đã ngốn luôn khối tín dụng dài ngoằng ở đằng sau nên đang thành sinh vật tròn vo không đầu không đuôi. Bên trong là một khối nợ sưng vù, và sẽ có ngày bể. Chuyện ấy, mấy ai biết được?

Thấy khách ngơ ngác trước món kỳ trân thì người viết đành giải thích: lãnh đạo Bắc Kinh muốn kinh tế vẫn tăng trưởng 7%, dù rằng chỉ là 7% nhân tạo tức là giả tạo theo cách giải thích của chính Lý Khắc Cường, thì họ mới bơm tiền kích thích sản xuất. Nhưng làm sao giảm được gánh nợ của doanh nghiệp? Hai mục tiêu mâu thuẫn ấy là chuyện hơi chuyên môn mà báo chí Mê Tầu ít rớ tới.

Giới kinh tế của IMF thì chỉ ra, tỉnh bơ, rằng không có gánh nợ thì doanh nghiệp không thể vận hành. Nếu phải trả nợ thì sản xuất sẽ giảm, mà ôm lấy khối nợ thì doanh nghiệp sẽ vận hành tới chốn vỡ nợ, tức là đà tăng trưởng sẽ sụt…. Cái vòng luẩn quẩn ấy mới dẫn tới hiện tượng doanh nghiệp nuốt thêm nợ thì cũng tựa con rắn nuốt trọn cái đuôi của nó, thành một khối tròn vo căng phồng như trái bóng!

“Hèn gì nhà bác bảo rằng viết về kinh tế Trung Quốc thì mình thiếu chữ!” Bấy giờ khách mới gật gù….  Nhưng đã muộn. Vì trên bàn tiệc đã thấy tiết mục bát bửu thứ tám.

Tám: Sau khi thưởng thức những sơn hào hải vị của một cường quốc kinh tế đang bước lên tấm thảm đỏ của tư bản chủ nghĩa, chúng ta nghĩ gì về Trung Quốc? 

Nghĩ gì? Làm sao với doanh nghiệp lê lết trong nợ và ra công tự ngốn mà kinh tế không sụp đổ và vẫn hiên ngang tăng trưởng 7%? Dễ lắm, phép lạ Trung Quốc là biến doanh nghiệp thành quỷ nhập tràng, thuật ngữ kinh tế gọi là “zombie”. Đấy là những xác chết chưa chôn, vẫn quờ quạng đứng dậy, dật dờ đi tới, và sờ tới cơ sở hay cơ thể nào thì biến cái đó thành quỷ nhập tràng.

Khách nhìn lên màn ảnh truyền hình thì thấy toàn phim ma quỷ cho mùa Halloween. Nào ngờ thời sự kinh tế tại Trung Quốc cũng kết thúc với hình ảnh còn kinh hoàng hơn vậy! Bên nhà hàng xóm bỗng có tiếng trẻ nhỏ đánh vần “sờ. sờ. em. xem”, làm khách co chân như sợ quỷ chạm vào người!