Nguyễn-Xuân Nghĩa - Người Việt Ngày 150817
"Hoa Kỳ Nhìn Từ Bên Ngoài"
Hiện tượng Donald và sự nghèo nàn về trí tuệ
* Con Donald: tóc thật, nhưng đầu giả *
Hoa Kỳ đang đi vào giai đoạn suy thoái.
Thuần về kinh tế, thoái có nghĩa là thụt lùi, nặng hơn
suy trầm là có đà tăng trưởng chậm lại – đó là cái khác giữa “depression” và “recession”. Hoa Kỳ suy thoái vì sức nặng đã sút giảm trong nền kinh
tế toàn cầu. Chỉ mươi năm trước, Hoa Kỳ đóng góp nhiều nhất cho đà tăng trưởng
toàn cầu, từ 60 đến 50%. Điều ấy có nghĩa cụ thể là nếu sản lượng kinh tế toàn
cầu tăng được trung bình là 3,5% thì kinh tế Mỹ đóng góp khoảng 2,1%-1,7%.
Ngày nay, sau một thập niên hoạn nạn kinh tế, tình hình
đã đổi khác. Sức đóng góp của Hoa Kỳ từ 50% chỉ còn là 17%, bằng phân nửa của
Trung Quốc.
Cũng nhìn từ giác độ kinh tế, nếu Trung Quốc bị suy trầm
thì hậu quả có thể là suy trầm toàn cầu. Sau những hốt hoảng bất nhất của lãnh
đạo Bắc Kinh để chống đỡ nguy cơ suy trầm – mà không xong - chúng ta dễ bị Tổng
suy trầm vào năm 2016 này, như đã bị vào thời 2008-2009. Chẳng là từ Thánh Kinh
cho đến thuyết chu kỳ kinh doanh, người ta nghiệm thấy rằng cứ khoảng bảy năm thì kinh
tế lại có thể bị suy trầm. Lần này cũng vậy!
Nhưng, như trong mọi chuyện trên đời, bất cứ chuyện gì
cũng đều có hai mặt. Dù ở vào thời suy thoái, Hoa Kỳ vẫn là nguồn hy vọng sau
cùng cho thiên hạ.
Nền kinh tế này sản xuất được – xin tính tròn cho dễ nhớ
- khoảng 18 ngàn tỷ đô la một năm thì 70% là nhờ tiêu thụ. Trong tổng số tiêu
thụ đó (12 ngàn 600 tỷ), chỉ có 12% là nhờ nhập cảng, khoảng một ngàn 500 tỷ đô
la. Khi phá giá đồng nội tệ so với Mỹ kim, như Trung Quốc đang làm sau nhiều nước
khác, thiên hạ đều nhắm vào sức tiêu thụ, hay túi tiền, của dân Mỹ.
Trời ơi, trận chiến ngoại tệ giữa các nước đều nhắm vào một
thành quả mong manh – bất trắc – và rất mỏng mảnh, là 1.500 tỷ đô la của thị
trường Hoa Kỳ?
Tuần qua, cả thế giới đều nói đến “hiệu ứng Trung Quốc”
là hậu quả của nạn suy trầm tại Hoa lục đối với kinh tế toàn cầu. Và trông đợi
vào sức kéo của kinh tế Hoa Kỳ, hơn là Âu Châu hay Nhật Bản (cả hai chỉ có phần
đóng góp dưới 10%). Hoàn cảnh đó mới cho thấy tình trạng bấp bênh đáng ngại của
thế giới.
Nhưng bài này không viết về kinh tế, hay “kinh tế cũng là
chính trị”, là đề tài của tuần sau. Bài này thuộc về cột mục “Hoa Kỳ nhìn từ
bên ngoài”.
***
Nhìn từ bên ngoài, Hoa Kỳ còn bị suy thoái về chính trị.
Chữ “thoái” – theo Hán-Việt thì viết khác, với bộ “thị” –
cũng có nghĩa là thoái thác hay trốn tránh trách nhiệm. Chúng ta có thể nhìn
vào Trung Đông hay Âu Châu và cả Đông Á, để thấy ra chuyện đó. Cột báo này đã
nhiều lần viết về hiện tượng tháo chạy ấy nên xin khỏi nhắc lại. Để chỉ nói về
sự suy thoái tư tưởng nhìn qua cuộc tranh cử Tổng thống vừa manh nha ở vòng sơ
bộ.
Sau 10 năm lụn bại và gần hai nhiệm kỳ của Tổng thống
Barack Obama, các chuẩn ứng cử viên thuộc cả hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa đều
tranh luận về việc có nên tiếp tục chánh sách “cải tạo xã hội” kiểu Obama hay
không.
Phía Dân Chủ thì vẫn đòi cải tạo – xin hiểu theo nghĩa của
Hà Nội năm xưa, là tăng cường vai trò của nhà nước để làm thay đổi xã hội. Dẫn đầu là Nghị sĩ Bernard “Bernie”
Sanders với chủ trương cải tạo hơn nữa để “tiến nhanh tiến mạnh tiến vững chắc
lên xã hội chủ nghĩa”. Lật đật chạy theo vì thua điểm Bernie tại New Hampshire là
cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton - con ong chúa của tổ ong Dân Chủ - với chiều
hướng ngày càng thiên về cánh tả hơn nữa. Để ít ra là bảo vệ thành quả của
Obama. Những tai tiếng quá lớn của Hillary, nhiều lắm, khiến đảng Dân Chủ giật mình nên đã nghĩ tới đến Phó tổng thống Joe Biden. Giải pháp “Obama Bis”:
Nghĩa là bên Dân Chủ sẽ tiếp tục cải tạo.
Phía Cộng Hòa thì còn đong đưa, hay long đong, giữa hai
hướng.
Các nhân vật cực đoan thì ra sức đả kích di sản Obama, dễ
làm và ăn khách trong thành phần cử tri giận dữ, mà chưa nói rõ là họ sẽ làm những
gì sau đó. Các nhân vật ôn hòa, với dáng lãnh đạo hơn là cán bộ sách động, thì
lờ mờ cho thấy chủ trương giảm dần hiệu ứng Obama, bớt phần cải tạo, mà chưa trình
bày được một tư tưởng gì mới lạ. Họ còn bị phe cực đoan dán nhãn “xanh vỏ đỏ
lòng”, chỉ có cái vỏ Cộng Hoà, RINO, “Republican in Name Only”.
Nổi bật nhất, và đang dẫn đầu phe Cộng Hòa ít ra là tính
đến cuối Tháng Tám, là tỷ phú Donald Trump, được báo chí gọi là “The Donald”. Phải
dịch ra Con Donald thì mới đúng nghĩa con vịt, chứ gọi là Thằng Donald thì khơi khiếm nhã...
Ông ta là điển hình của trường phái giận dữ, phát biểu
như bắn đại liên vào mọi người. May là bắn đạn mã tử, gây nhiều chuyển động
không khí và tốn nhiều nước bọt mà chỉ làm người ta chết vì cười.
Nhưng trường hợp Donald mới cho thấy sự suy thoái về tư
tưởng của Hoa Kỳ.
Vì nếu lượm lặt được vài ý kiến trong chuỗi phát biểu thô
tục và thô thiển của một doanh gia, dù sao cũng tốt nghiệp Cử nhân Kinh tế của trường
Wharton thuộc Đại học Pennsylvania, thì người ta té ngửa: ôn hòa lắm thì Con
Donald này chủ trương như đảng Dân Chủ. Mà coi bộ còn hơn vậy, vì The Donald
không là kẻ ôn hòa.
Xin hãy nhìn vào “tư tưởng Donald”.
***
Dưới cái nhìn của Donald, lãnh đạo Hoa Kỳ thuộc cả hai đảng
chỉ đáng xánh dép cho lãnh đạo của một nước ở xa nhất là Trung Quốc, và một nước
ở gần nhất là Mễ Tây Cơ. Và dĩ nhiên là thua cả lãnh đạo Nhật Bản. Ứng cử viên
rất hề này báo động rằng lãnh đạo mấy xứ kia mới là thông tuệ.
Tuần trước, sau khi Bắc Kinh phá giá đồng Nguyên, Donald
la hoảng rằng “chúng đang giết mình”. Kinh tế chính trị học kiểu Donald là Trung
Quốc đang dùng đòn phá giá làm Hoa Kỳ tơi tả. Cũng vậy, “Nhật Bản sẽ trở lại”
nhờ liên tục phá giá đồng Yen. Và nếu càng phá giá lại càng thắng thì Hoa Kỳ sẽ
còn thua cả xứ Mễ. Vì vậy, nếu đắc cử Tổng thống, Donald có thể dựng chiến hào
bảo vệ nước Mỹ nhờ chế độ bảo hộ mậu dịch.
Với chủ trương đó, Donald có thể mời Dân biểu Nancy
Pelosi bên Dân Chủ đứng cùng liên danh!
Khốn nỗi những người ủng hộ Donald không biết rằng chủ trương
dại dột ấy đã khiến Mexico và Argentina vỡ nợ và Brazil đang có loạn, Tổng thống
Dilma Roussef của cánh tả bị dân biểu tình đòi truất phế. Lý luận kinh tế ở đây,
mà sinh viên trường Wharton phải biết, rằng việc phá giá đồng bạc không thay đổi
tương quan ngoại thương giữa các nước. Nó chỉ làm thành phần lao động và trung
lưu nghèo đi vì lãnh lương ít hơn, tốn nhiều tiền hơn cho tiêu thụ và nếu có được
một chút tiết kiệm thì lãnh phân lời thấp hơn. Trong khi giới thượng lưu và kẻ
có tiền thì tẩu tán tài sản qua xứ khác. Có khi để đầu tư vào bất động sản của
Donald!
Hoa Kỳ suy thoái không vì nền kinh tế bị mất sức cạnh tranh
mà vì thành phần chính trị gia bị bần cùng về trí tuệ. Và truyền thông Mỹ không dám hỏi thẳng
vào điều ấy. Tham hỏi thảm?
___
Chuyện chỉ xảy ra
tại nước Mỹ
Một chàng mắc bệnh
ghét sách tại quận Boulder của tiểu bang Colorado bị phạt 30 ngày “nghĩa vụ lao
động cộng đồng” và phải bồi thường hơn ngàn bạc vì tội vứt 600 cuốn sách trên
xa lộ. Chẳng biết là các chính khách Hoa Kỳ có cùng một tật là quăng kiến thức thức vào sọt rác như vậy không, nhưng nước
Mỹ vẫn có giải pháp cứu vãn. Thứ Bảy vừa rồi, cảnh sát thị trấn Stillwater của
tiểu bang New York đã chặn một xe vận tải không người lái. Không, sai rồi, một
chiếc xe có tài xế mắt chưa nhìn qua tay bánh vì mới lên mười. Lý do là có ông
bố say mèm đang nằm bên cạnh. Cậu bé thần đồng và táo bạo này thừa sức tranh cử
Tổng thống khi thế hệ cha anh đang mê say chuyện nhảm nhí.
Cháu chào Bác ạ!
Trả lờiXóaCháu theo dõi blog của Bác hàng tuần, những bài viết của Bác đem lại cho cháu rất nhiều kiến thức và cái nhìn sâu sắc.
Tuy nhiên Bác chỉ viết bài bên chính trị và kinh tế, Bác có thể viết một số bài bên giáo dục với các chủ đề về phong cách làm việc, tinh thần làm việc, phương pháp luận được ko ạ. Cháu là sinh viên Bách Khoa HCM, tuy nhiên cháu bị lẩn quẩn trong công việc của mình. Cháu chỉ biết rằng Phương Tây họ làm việc rất khoa học, đam mê, nghiêm túc... nhưng thế nào là khoa học, đam mê, nghiêm túc... giới hạn của nó là gì? Tại sao mình mãi thua kém họ. Cháu không có cơ hội được đi Tây, ko được tiếp xúc, Bác có thể dành thời gian viết bài viết truyền cảm hứng về những nội dung này được không ạ.
Cháu rất ấn tượng với bài viết "Sên Bò Trong Óc Máu Thầm Rơi" và cháu cũng muốn xây dựng cho mình một phong cách, tinh thần làm việc như thế. Bắt đầu như thế nào đây?
Cảm ơn Bác rất nhiều.
Nếu có dịp thì cũng phải đề cập tới những chuyện này. Hãy lên You Tube tìm xem chương trình Bên Kia Màn Khói của Bích Trâm, cũng có iích lắm.
XóaThí dụ:
https://www.youtube.com/watch?v=02xUF47CfDU
https://www.youtube.com/watch?v=1tQkZUzHfy4
Chúc em vui mạnh và sẽ phải thành công. NXN
Dạ. Cảm ơn sự hồi âm của Bác.
Trả lờiXóaCháu vẫn luôn theo dõi bài của Bác & hy vọng sẽ học được nhiều hơn nữa.
Chúc Bác sức khỏe.