Trọng Nghĩa - Nguyễn-Xuân Nghĩa RFI Ngày 150817
Tạp Chí Việt Nam
Việt Nam làm sao chống đỡ?
Liên tiếp trong ba ngày từ 11/08/2015, Trung Quốc đã mặc nhiên phá giá đồng yuan (nhân dân tệ) của họ, cho dù Ngân hàng trung ương Trung Quốc luôn phủ nhận điều đó. Hành động của Trung Quốc đã tác động mạnh đến tiền tệ các nước khác, đặc biệt là các quốc gia bị lệ thuộc nặng nề vào kinh tế Trung Quốc. Việt Nam nằm trong diện các quốc gia này.
Chỉ
một hôm sau khi Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ, Ngân hàng Nhà nước
Việt Nam đã lập tức tung ra một biện pháp chống đỡ : cho mở rộng biên
độ tỷ giá đồng nội tệ Việt Nam so với đồng đô la Mỹ từ 1% lên thành 2%,
một biện pháp tạm thời nhằm giảm áp lực đến từ Trung Quốc.
Ngày 14/08, Chính phủ Việt Nam cũng đã họp bàn về tác hại của sự kiện Trung Quốc phá giá đồng tiền của họ và kế sách đối phó.
Trong
những ngày qua, giới chuyên gia kinh tế trong nước đã không ngớt phân
tích về ảnh hưởng của việc đồng nhân dân tệ Trung Quốc giảm giá đối với
kinh tế Việt Nam, và các ý kiến nói chung đều rất bi quan, cho rằng Việt
Nam sẽ phải chịu tác hại rất lớn vì đã để cho mình bị lệ thuộc Trung
Quốc quá nặng về mặt kinh tế.
Nhập siêu với Trung Quốc lớn thêm, cạnh tranh thêm khốc liệt
Lo
ngại đầu tiên là khoảng nhập siêu của Việt Nam với Trung Quốc vốn đã
rất lớn, nay lại có khả năng tăng thêm, với nguy cơ hàng Trung Quốc,
được giá rẻ hơn nâng đỡ, sẽ tràn ngập thị trường Việt Nam.
Bên
cạnh đó, hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sẽ mất sức cạnh tranh so với hàng
Trung Quốc trên các thị trường quốc tế. Báo chí Việt Nam trong những
ngày qua đã trích dẫn Tiến Sĩ Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Viện Nghiên cứu
Kinh tế và Chính sách thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội phân tích một cách
tượng hình như sau:
«Nếu ngày xưa Trung Quốc bán cho ta 100
đồng thì nay, giá chỉ còn 95 đồng. Ngược lại, hàng Việt Nam bán vào
Trung Quốc ngày xưa là 100 thì giờ giá là 105. Khi đó, đương nhiên hàng
xuất khẩu của Việt Nam vào Trung Quốc sẽ khó hơn, do bất lợi về giá».
Tình
trạng tương tự cũng sẽ diễn ra trên các thị trường quốc tế. Một ví dụ
cụ thể, được Tiến Sĩ Thành nêu lên là trường hợp tôm hay hàng quần áo
đang xuất khẩu vào Mỹ. Nếu trước đây, hàng Việt Nam và Trung Quốc đều
như nhau ở mức 100 chẳng hạn, nhưng nay, hàng Trung Quốc sẽ chỉ là 95,
còn hàng Việt Nam vẫn là 100.
Điều này sẽ rất bất lợi khi hàng
Việt cạnh tranh trực tiếp hàng Trung Quốc giá rẻ hơn trên thị trường
quốc tế, nhất là khi hàng Trung Quốc tương đồng với hàng Việt Nam.
Bắc Kinh phá giá đồng yuan: "Cơ hội cho Việt Nam tỉnh giấc"
Ngón
đòn tiền tệ của Trung Quốc tai hại đến mức nào đối với Việt Nam, và
Việt Nam có thể làm gì để ứng phó? Trả lời phỏng vấn của RFI, chuyên
gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa tại Hoa Kỳ trước hết đã vạch trần thủ đoạn
của Bắc Kinh, đã khởi động một cuộc chiến tranh tiền tệ bằng cách phá
giá đồng nhân dân tệ, nhưng luôn lớn tiếng cho rằng họ không hề phá giá,
và sở dĩ đồng tiền Trung Quốc hạ giá, đó là do cơ chế thị trường!
Về
phản ứng tức thời của Việt Nam trước động thái của Trung Quốc, mở rộng
biên độ tỷ giá đồng nội tệ Việt Nam, chuyên gia Nguyễn Xuân Nghĩa cho
rằng đó là một biện pháp tích cực, nhưng chưa đủ, cần phải kèm theo một
chiến lược lâu dài là dần dần thoát khỏi sự lệ thuộc Trung Quốc về mặt
kinh tế. Một trong những biện pháp là quyết tâm gia nhập khối kinh tế
Đối tác Xuyên Thái Bình Dương TPP.
Đối với chuyên gia Nguyễn Xuân Nghĩa, việc Trung Quốc khơi mào một cuộc chiến tiền tệ, là một cơ hội giúp Việt Nam tỉnh giấc.
Sau
đây mời quý vị nghe phân tích của chuyên gia Nguyên Xuân Nghĩa về tác
hại của việc đồng nhân dân tệ Trung Quốc bị phá giá đối với Việt Nam:
1- Ảo thuật Trung Quốc: Thế nào là phá giá?
Bắc
Kinh vẫn duy trì chế độ kiểm soát hối đoái, là dân không được giữ ngoại
tệ, có xuất cảng mà thu về ngoại tệ thì phải bán cho nhà nước theo hối
suất do nhà nước quy định. Thứ hai, họ neo giá đồng Nguyên (Yuan) - mà
họ gọi với cái tên xảo là “Nhân dân tệ” hay Renminbi - vào đồng đô la Mỹ
và ấn định hối suất trao đổi. Họ thường ấn định thấp để thu đô la về mà
trả ra ít tiền hơn cho nhà sản xuất.
Đấy là một khía cạnh của
hiện tượng mà giới kinh tế gọi là “bóc lột tài chánh”, répression
financière, vì người dân thắt lưng buộc bụng bán hàng cho rẻ khi thu về
ngoại tệ thì nạp nhà nước và được trả với giá bèo. Hậu quả của chánh
sách này là hàng rẻ của Trung Quốc tràn ngập khắp nơi và thực tế là cạnh
tranh bất chính, nhưng nhà nước có một khối ngoại tệ khổng lồ, lên tới
gần bốn ngàn tỷ đô la.
Bây giờ ta mới đi vào chuyện chuyên môn
hơn, là nhìn ra nhiều ngoắt ngoéo khiến Bắc Kinh vẫn cãi là họ đang theo
quy luật thị trường chứ không phá giá!
Vì bị thế giới than
phiền, từ 2005, Bắc Kinh chậm rãi nâng hối suất qua hai đợt với kết quả
là từ tám đồng hai lên sáu đồng hai đã ăn một Mỹ kim. Họ còn vẽ ra một
con rắn, cũng là un serpent monétaire, là “biên độ giao dịch” mua vào
hay bán ra đô la trong khoảng trên dưới 1% so với hối suất chính thức.
Từ Tháng Ba thì họ mở rộng biên độ giao dịch từ 1% lên 2% như Hà Nội vừa
làm vào ngày 12 vừa qua (nhưng quyết định ấy của Hà Nội chưa thật sự là
phá giá như nhiều người lầm tưởng).
Từ đầu năm nay, thị trường
chật hẹp (xê xích 2%) đã có hướng giao dịch với tâm lý là đồng Nguyên
mất giá tới mức thấp nhất so với giá chính thức. Hôm Thứ Ba 11, Bắc Kinh
đưa ra cách chấm một giá thấp trong biên độ 2% của hôm trước làm giá
chính thức được loan báo vào 9:15 sáng hôm sau. Giá hôm 11 đó giảm 1,9%
so với giá chính thức hôm trước, tức là họ mặc nhiên phá giá 1,9%.
Hôm
sau, Thứ Tư 12 thì họ lại chọn giá thấp hơn 1,6% và tiếp tục như vậy.
Tức là mỗi ngày có thể hạ 2%, trong biên độ hay con rắn ngoằn ngoèo của
hôm trước. Tính đến Thứ Năm 13, trong ba ngày họ phá giá gần 4% rồi cho
nhích lên chút đỉnh.
Không nói về những khó khăn chồng chất dẫn
đến quyết định phá giá thì Bắc Kinh vẫn kiểm soát và thực tế can thiệp
vào thị trường hối đoái chứ không thả nổi cho đồng bạc lên xuống theo
quy luật cung cầu. Nhưng Bắc Kinh khéo lòe ở việc buông tay cho giá rớt
vì chọn giá giao dịch ngày hôm trước làm giá hôm sau và nói rằng giá ấy
là của thị trường. Họ mới chỉ nới dây neo một chút như vậy thì chưa thể
gọi là giải tỏa được.
Chuyện thứ hai mới lòi ra tính chất gian
trá. Vài ngày qua, vào 15 phút cuối ngày giao dịch thì các ngân hàng
thương mại của nhà nước được lệnh kín đáo nhảy vào bán đô la khiến đồng
Nguyên lên giá chút đỉnh. Mục đich là để làm cơ sở cho Ngân hàng Nhà
nước của Bắc Kinh chấm giá chính thức vào hôm sau.
Đấy cũng là
nhà nước can thiệp vào thị trường chưa có tự do. Nhìn cách khác thì
người dân thấy chiều hôm trước chính quyền Bắc Kinh bật tín hiệu cho thị
trường hôm sau, tức là nhà nước vẫn lũng đoạn theo cái hướng đẩy lên
hay dìm xuống cho thần dân theo đó mà chơi và tin vào cái lưới đỡ của
nhà nước!
2- Việt Nam đỡ đòn
Nói về Việt
Nam thì Hà Nội mới chỉ mở rộng biên độ mua bán chứ chưa ấn định một hối
suất hay tỷ giá chính thức thấp hơn, nên chưa thể gọi là phá giá. Nhưng
quyết định cũng tạo ra hoàn cảnh cho doanh nghiệp lách sâu hơn xuống
dưới để phần nào thoát được hiệu ứng phá giá của Bắc Kinh.
Tuy
nhiên bi kịch của Việt Nam rộng lớn hơn vậy. Kinh tế Việt Nam lệ thuộc
vào kinh tế Trung Quốc và bị nhập siêu nặng, mua nhiều hơn bán đến 40
tỷ, cả qua ngả chính thức lẫn ngoại ngạch, tiểu ngạch - hay nôm na là
buôn lậu - với sự đồng lõa của các chính quyền địa phương trong hệ thống
mậu biên. Vì vậy, việc Bắc Kinh phá giá là tai họa trước mắt. Trong
việc buôn bán với Tầu, họ xuất cảng rẻ hơn và Việt Nam xuất cảng đắt
hơn.
Đã thế, vế bên kia còn thê thảm hơn. Việt Nam cũng mắc nợ quá
nhiều và khi Mỹ kim quá rẻ trong các năm Tổng suy trầm thì nhiều người
vay bằng đô la với lãi suất hạ để kiếm lời ở nhà. Nay đô la lại lên giá
và lãi suất cũng sẽ tăng thì gánh nợ trở thành đắt đỏ và khó trả hơn.
Đâm ra, Việt Nam bị đồng Nguyên ghìm xuống đáy và bị đồng Mỹ kim kéo lên
trời nên sẽ căng mỏng và rách nát!
Về lâu dài, Hà Nội phải quan
niệm lại từ chiến lược đến tổ chức để thoát Tầu và việc gia nhập TPP là
một cơ hội. Nhưng người ta không lạc quan về khả năng của lãnh đạo vì họ
đã giàng buộc số phận của quốc gia vào các quyết định của Bắc Kinh.
3- Làm sao bây giờ?
Việc
Bắc Kinh phá giá và mở ra trận chiến ngoại tệ với các bạn hàng của mình
là một cơ hội tỉnh giấc cho Việt Nam. Sau biện pháp chống đỡ mau lẹ là
cũng mở rộng biên độ giao dịch, chính quyền Hà Nội nên có những biện
pháp và tuyên bố rõ ràng hơn để trấn an dư luận và nghiên cứu kế hoạch
“Thoát Tầu” một cách cụ thể, ít ra về mặt kinh tế.
(1) Thứ nhất là
nên bít lỗ hổng trong luồng giao dịch với Trung Quốc, như loại tiểu
ngạch hay ngoại ngạch mậu biên, thực chất là buôn lậu.
(2) Thứ hai là thiết lập chiến lược kinh doanh hầu Việt Nam ra khỏi tình
trạng làm gia công cho Tầu để xuất cảng nguyên nhiên vật liệu của Tầu
dưới dạng “hàng chế biến tại Việt Nam”, và như vậy cũng phải tìm nguồn
cung cấp nguyên nhiên vật liệu khác.
(3) Thứ ba, trong chiều hướng
đó, cố gắng cải cách để có điều kiện gia nhập hiệp ước TPP trong năm
tới. Khi đã gia nhập thì đừng tiếp tục là “con ngựa chiến thành Troie
của Trung Quốc”, là mũi nhọn kinh tế để bán hàng của Trung Quốc cho 11
thành viên còn lại là TPP dưới cái nhãn “Made in Vietnam”.
Dù sao,
việc Bắc Kinh phá giá và thực tế khai chiến với các bạn hàng Á Châu
cũng khiến các nước nhìn lại những hứa hẹn hợp tác và thịnh vượng của
Trung Quốc về Con Đường Tơ Lụa, Ngân hàng BRICS, Ngân hàng Đầu tư Hạ
tầng Cơ sở Á Châu AIIB, v.v….
Nhìn sâu xa hơn thì khi đồng Nguyên
mất giá như vậy, các ngoại tệ khác đều bị hiệu ứng nhưng nặng hay nhẹ
thì còn tùy vào mối giao dịch thương mại với thị trường Hoa lục.
Người
ta có cách đo mối giao dịch đó ở chỉ số TWI (Trade-Weighted Index), hay
là “chỉ số thương mại gia trọng”, tức là tỷ giá thực của nội tệ so với
đồng Nguyên trên cơ sở của luồng trao đổi. Theo tiêu chuẩn đó thì Nhật
Bản (với 30%) chứ không phải Hoa Kỳ (20%) hay Âu Châu (10%) mới bị ảnh
hưởng nhất về vụ phá giá của Bắc Kinh. Mà đồng Yen Nhật thì đã sụt quá
mạnh từ năm 2013 do biện pháp kích thích kinh tế của Chính quyền Shinzo
Abe. Đâm ra chuyện đối đầu Hoa-Nhật cũng thể hiện trên trận tuyến kinh
tế và hối đoái, là điều rất nên theo dõi.
Việt Nam nên nhìn qua
các nước khác để thấy Trung Quốc sẽ gặp phản ứng và kinh tế Trung Quốc
chẳng là phép lạ hay mẫu mực đáng noi theo.
Dear Thầy Nghiã,
Trả lờiXóaHay lắm, Thầy làm phước đưa ra một kế hoạch cụ thể để giúp cái Bộ Chuyên Trị Phát -xít đó thoát Trung càng sớm càng tốt, dù có Mỹ hay không có Mỹ can thiệp vào Biển Đông. Các ông sợ cái quái gì chứ, rớt sàng rồi cũng xuống nia, lực lượng tiến bộ non trẻ ra đời cũng đều toàn là con em thân tộc và các agents giai cấp tư bản đỏ cuả các ông, chứ nhân dân có giành giựt hay hưởng được một cái gì đâu, mà các ông cứ uốn éo, trì trệ? Những kỳ đại hội lại làm lòng dân sôi lên nỗi chán ghét, u uất. Không một ai có lương tri lại có thể ủng hộ cái chế độ tàn hại đất nước đó, ngoại trừ những cái củ sọ đã bị nhồi quá kỹ.
Không chỉ riêng Việt Nam, Châu Á hãy đoàn kết, vùng lên, nói không với một thể chế bất lương và phản tiến bộ, từ chối nhận cái bóng râm rù quyến, mị dân đó, để cùng nhau xây dựng một châu Á thịnh vượng, hoà bình, có cùng một nền tảng nhân văn.
Phá giá tiền đồng chỉ làm cho Việt Nam thiệt hơn,
Trả lờiXóaViệt Nam không phải là xứ chế biến hàng hoá cung cấp cho thế giới nên chẳng có cạnh tranh gì với ai cả.
Hàng tiêu dùng của VN chủ yếu nhập khẩu từ TQ, phá giá tiền đồng đồng nghĩa làm tăng chi phí cho việc tiêu thụ hàng tiêu dùng.
Những thứ VN bán, người TQ mua không phải vì rẻ mà vì họ cần. Khi không cần nữa thì rẻ mấy họ cũng không mua, bằng cách đóng cửa biên giới.
Mỗi lần phá giá tiền đồng là tiền từ túi người đổ xăng lại chảy thêm sang các công ty quốc doanh bán dầu hoả.