Nguyễn-Xuân Nghĩa - Việt Báo Ngày 140508
Mũi Nhọn, Cán
Sắt và Cái Đầu Có Sạn
Bản đồ Đông Hải và Trò Chơi hơi Tối Xám của Bắc Kinh |
Mùng ba Tháng Năm vừa qua, Bắc Kinh thông báo một quyết định gây chấn động.
Từ mùng
bốn Tháng Năm đến ngày năm Tháng Tám, giàn khoan Haiyang Shiyou 981 của Tổng công
ty CNOOC sẽ vào tìm dầu trong một khu vực cách quần đảo Hoàng Sa 20 hải lý ở
phía Nam. Và rằng tầu bè các nước phải tránh xa khu vực này trong khoảng ba hải
lý.
Sau
đó, có tin là Trung Quốc đưa vào 80 tầu đủ loại với máy bay để bảo vệ giàn
khoan được gọi tắt là HD981.
Diễn
giải cho dễ hiểu: Trung Quốc đưa giàn khoan thuộc loại tối tân nhất của họ - trị
giá cả tỷ đô la, với khả năng thăm dò tới ba ngàn thước dưới mặt biển và đào sâu tới
10 cây số – để trong ba tháng sẽ thăm dò thềm lục địa của Việt Nam, tại một nơi trong
khu vực đặc quyền kinh tế Việt Nam, cách đảo Lý Sơn (Cù Lao Ré) của Việt Nam có
150 cây số.
Phía
Hà Nội lập tức phản đối, và Hoa Kỳ trách cứ hành động này là khiêu khích và không
ích lợi. Rồi đụng độ xảy ra khi tầu cảnh sát của Việt Nam bị tầu Trung Quốc đâm
rách khiến sáu người bị thương....
Đông
hải đã nổi sóng. Chúng ta sẽ lần lượt nhìn lại toàn cảnh để suy ra nội vụ và hậu
quả.
***
Trước
hết là mũi dùi CNOOC.
Được
gọi tắt là CNOOC hay "Xi Nốc", "Trung Quốc Hải dương Thạch du Tổng
công ty" là tập đoàn kinh tế nhà nước Trung Quốcn đứng hạng thứ ba trong lãnh
vực năng lượng sau tập đoàn CNPC và CPC, chuyên về thăm dò và khai thác dầu thô
cùng khí đốt (dầu và khí) ở ngoài khơi. Thuộc quyền sở hữu của nhà nước, Tổng công
ty Dầu khí Hải dương CNOOC nằm dưới sự quản lý của Ủy ban SASAC, chuyên về giám
đốc và quản lý tài sản nhà nước. Và lãnh đạo là đảng viên cao cấp. Một Tổng
quán trị của CNOOC ngày xưa từng được đưa lên làm Bí thư tỉnh Hải Nam.
Từ
nhiều năm nay, CNOOC bành trướng hoạt động, hùn vốn với nhiều tổ hợp quốc tế để
vừa tìm năng lượng cho Trung Quốc vừa thu thập kiến thức hiện đại về kỹ thuật
khai thác. Đã từng dạm mua tổ hợp Uncocal của Hoa Kỳ từ năm 2005 – sau phải bỏ
khi thấy Quốc hội Mỹ điều tra – năm ngoái CNOOC đã hoàn tất việc mua doanh nghiệp
Nexen của Canada với giá cao hơn giá trị trường để làm chủ nhiều giếng dầu khí của
Nexen ở nhiều nơi, kể cả trong Vịnh Mexico của Hoa Kỳ.
Trong
nỗ lực hiện đại hóa, CNOOC tung tiền hợp tác với các tập đoàn đầu tư tài chánh và
năng lượng của Tây phương. Cho nên việc tập đoàn này có giàn khoan tối tân tên
là Hải dương Thạch du 981, hoàn thành từ Tháng Năm năm 2012 cách Hong Kong 350
cây số ở phí Đông-Nam, cùng nhiều phương tiện hiện đại khác, không thể là chuyện
lạ.
Đấy
là một mũi dùi của Bắc Kinh.
Nếu
nhớ lại thì Tháng Sáu năm 2012, CNOOC thông báo việc mở ra chín lô thăm dò dầu
khí trên thềm lục địa Việt Nam trong phạm vi 200 hải lý của vùng đặc quyền kinh
tế của Việt Nam. Việc Bắc Kinh đòi mở ra chín lô khai thác này dĩ nhiên là vô giá trị về pháp
lý và vi phạm Công ước Luật biển của Liên hiệp quốc. Nhưng họ cứ làm vì tin vào
lòng tham của thiên hạ.
Nếu
thuyết phục được các nước là hãy cùng vào khai thác các giếng dầu này – mà thật
ra họ có thể tự khai thác lấy – Trung Quốc có thêm thế mạnh về pháp lý vì coi
như các nước xác nhận chủ quyền của Bắc Kinh trên một vùng biển đang có
tranh chấp về chủ quyền với năm sáu nước khác trong khu vực.
Cho
nên, các nước có thể chọn: là theo Bắc Kinh hay Hà Nội, hay Manila để kiếm lời?
Một
thí dụ là doanh nghiệp ONGC Videsh của Ấn đã có hai dự án liên doanh với Việt
Nam trên hai lô dầu 127 và 128 trong khu vực tranh chấp này. Khi thăm dò như
vậy thì tốn kém và họ mất 45 triệu đô la mà chưa thấy triển vọng. Vì vậy, Tháng
Tư năm 2012, Ấn Độ tính rút khỏi lô 127 và cân nhắc lại về lô 128 trong khi
Việt Nam cố thuyết phục họ ở lại.
Thế
rồi quyết định của Trung Quốc là đem chín lô trên thềm lục địa của Việt Nam ra
gọi thầu quốc tế làm Ấn Độ bị kẹt.
Nếu
kinh doanh không lời mà triệt thoái thì ai cũng thông cảm. Nhưng khi Trung Quốc
nhảy vào một nơi mà Ấn đang liên doanh với Việt Nam thì việc triệt thoái của Ấn
lại có ý nghĩa ngoại giao, như phải bỏ chạy vì sợ đụng độ với Trung Quốc.
Vì
doanh lợi lẫn ngoại giao chính trị, mũi dùi CNOOC của Bắc Kinh thật ra có cán
khá dài. Mà là cán sắt.
***
Kế
tiếp, ta hãy tìm hiểu vì sao giàn khoan 981 lại được 80 tầu Trung Quốc bảo vệ mà
chưa dùng tới Hải quân?
So
với các nước khác, lãnh thổ Trung Quốc có bờ biển dài nhất thế giới,: từ cửa sông
Áp Lục gần bán đảo Triều Tiên đến Vịnh Bắc Bộ là hơn 22 ngàn cây số. Nhưng vì là
một cường quốc lục địa mới vươn ra ngoài, họ không có hệ thống duyên phòng hay
hải cảnh (bảo vệ duyên hải) thống nhất và phân tán vào năm bộ phận với cấp số
khoảng bốn vạn người cùng chia sẻ trách nhiệm về hải dương mà lại không phối hợp.
Năm
bộ phận ấy là Hải Sự, Hải Cảnh, Hải Quan, Ngư Chính và Hải Giám.
Trong
năm cơ quan, lớn nhất là Cục Hải Sự MSA (Maritime Safety Administration) có hai
vạn nhân viên thi hành luật lệ liên quan đến hải dương, như an ninh hay an toàn
hàng hải, cứu hộ, kiểm tra tầu bè, quản lý hải cảng. Cơ quan thật sự là hành chánh
này mới chỉ thành hình từ 1998 sau khi sát nhập hai bộ phận thanh tra tầu bè và
kiểm tra hải cảng nằm trong Bộ Giao Thông.
Cơ
quan thứ hai là lực lượng cảnh sát ngoài biển, tên là Hải Cảnh (cứ được gọi là
Coast Guard), thuộc bộ Công An, tức là bộ Nội vụ. Về hình thức, Hải Cảnh là cơ
quan duy nhất được võ trang và về thực tế là cánh tay bạo lực hay cưỡng hành cho
các cơ quan khác.
Cơ quan thứ ba là Hải Quan
Tổng Thự (General Administration of Customs), phụ trách về quan thuế, bài trừ
buôn lậu và quản lý thương cảng. Cơ quan thứ tư là Ngư Chính (Fisheries Law
Enforcement Command) thuộc Bộ Nông Nghiệp, với trách nhiệm khuếch trương và bảo vệ
quyền lợi đánh bắt thủy sản cho một quốc gia tiêu thụ nhiều cá nhất thế giới.
Cơ
quan thứ năm, nổi tiếng vì thẩm quyền và sức bành trướng rất mạnh trong các năm
qua là Hải Giám (Marine Surveillance), thuộc về Cục Hải Dương Quốc Gia của Bộ Tài
Nguyên và Quốc Thổ (quản lý đất đai và tài nguyên quốc gia). Với cấp số khoảng tám
ngàn người, Hải Giám có nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi của Trung Quốc trên một diện
tích ngoài biển khoảng ba triệu cây số vuông, kể cả Đặc Khu Kinh Tế EEZ, và là mũi
nhọn trong những xung đột gần đây với Nhật Bản, Việt Nam và Phi Luật Tân nhờ
phi cơ, trực thăng và cả tầu tuần duyên.
Thế
rồi mùng 10 Tháng Ba năm ngoái, Bắc Kinh công bố kế hoạch tái phối trí hệ thống
kiểm soát và bảo vệ quyền lợi ngoài biển qua việc thống nhất bốn cơ quan hữu trách
làm một, dưới quyền chỉ đạo của Quốc Gia Hải Dương Cục (thuộc bộ Tài Nguyên và
Quốc Thổ) là cơ chế đang chỉ huy lực lượng Hải Giám. Bốn cơ quan đó là Hải Cảnh,
Hải Quan, Ngư Chính và Hải Giám. Lực lượng Hải Sự thì vẫn được duy trì dưới quyền
giám hộ của Bộ Giao Thông.
Xin
nhìn lại cho kỹ: từ năm ngoái, Bắc Kinh tổ chức lại hệ thống bảo vệ quyền lợi ở
vùng biển cận duyên, với danh nghĩa hiền hòa là thuộc quyền giám hộ của Bộ Tài
Nguyên hay Giao Thông, nhưng có khả năng quân sự đáng kể nếu so với khả năng của
các lân bang đang có tranh chấp.
Bí thuật ở đây là không dùng
tới Hải quân để Hoa Kỳ không e ngại hoặc có lý do can thiệp.
***
Tổng
kết lại, Bắc Kinh chuẩn bị mọi việc từ khá lâu và quyết định của Tổng công ty CNOOC
chỉ là kết cục tất yếu, nhưng mở ra nhiều vấn đề không chỉ cho Việt Nam mà cho các
nước khác trong khu vực.
Chúng
ta nên tìm hiểu về các khía cạnh kinh tế, kinh doanh và, sâu xa hơn vậy, là cả khía
cạnh an ninh chiến lược.
Thứ
nhất, miền Tây Thái bình dương mà ta gọi chung là biển Đông Á có khu vực Đông Bắc
Á là vùng biển tiếp cận giữa Trung Quốc, Triều Tiên, Nga, Nhật Bản xuống tới Đài
Loan. Miền Nam có khu vực Đông Nam Á, là vùng biển Đông hải của Việt Nam mà thế
giới quen gọi là Trung Nam hải, biển miền Nam của Trung Quốc, hay biển Hoa Nam.
Vùng biển Đông Nam Á này mới là khu vực chiến lược nhất cho cả thế giới, vì thịnh
vượng hay chiến tranh có thể là từ đấy mà ra.
Đây
là nơi sinh sống của gần 600 triệu dân Đông Nam Á bên cạnh hơn hai tỷ người tại
Trung Hoa và bán đảo Ấn Độ, tức là 40% dân số toàn cầu. Vùng biển này có các dòng
hải lưu và ba eo biển nối liền Ấn Độ dương
với Thái bình dương, nối liền Đông Bắc với Đông Nam Á và Úc Châu. Vì vậy, không
chỉ có 10 quốc gia Đông Nam Á mà hầu hết các nước khác đều phải đi qua khu vực
này trong mục tiêu giao dịch buôn bán.
Thứ
hai, vùng biển Đông Nam Á có tiềm lực cao về năng lượng.
Người ta tính ra trữ
lượng đã xác định về dầu thô là bảy tỷ thùng và về khí đốt là 900 ngàn tỷ thước
khối. Là một nước đói ăn và khát dầu, Trung Quốc rốt ráo tìm hiểu tiềm năng về
dầu và khí tại đây. Họ ước lượng là dưới lòng biển Đông, họ có thể tìm ra 130
ngàn tỷ thùng dầu, coi đây là giếng dầu khổng lồ chỉ thua Saudi Arabia mà thôi.
Nhìn cách khác, mà cũng từ Trung Quốc ra, một phần ba trữ lượng về dầu khí của
xứ này thật ra lại nằm tại biển Đông Nam Á. Nhưng 70% của số năng lượng đó lại nằm
rất sâu dưới đáy biển, trên một khu vực có diện tích là 1.600 ngàn cây số vuông.
Khi
vạch ra cái lưỡi bò chín đoạn và đòi chủ quyền trên một vùng biển rộng lớn của
thiên hạ, có diện tích là ba triệu rưởi cây số vuông - bằng một phần ba của lãnh
thổ Trung Quốc - tất nhiên Bắc Kinh nhắm vào nguồn dầu khí ở dưới. Nhưng dầu khí
không là tất cả.
Sau
ba tháng thăm dò, có khi giàn khoan HD 981 chẳng tìm ra cái gì đáng phấn khởi và
mất toi vài chục triệu đô la. Nhưng cái "được" nó lại nằm ở phía khác.
Tại Bắc Kinh.
Đó là chứng minh được sức mạnh của Trung Quốc, trước sự bất nhất và
do dự của Hoa Kỳ.
Các
nước tính sao đây?
Cụ NXN ơi, chỗ đó không có dầu nhưng có khí đó cụ
Trả lờiXóaCó thể lắm. Nhưng roồi sao? Bắc Kinh thì đã thừa khí - hung khí. Họ dám lấy rủi ro vì tin vào lòng tham lẫn sự nhu nhược của thiên hạ.
XóaCòn Hà Nội? Bắt giữ những người kêu đòi tự do và dân chủ vào lúc này cũng là dũng khí hay sao? Lạ thật! NXN
Bác Nghĩa, tôi thấy bảo biển Đông không có mấy dầu, tôi nghĩ là đúng vì nếu có nhiều dầu mỏ như vậy thì chắc người Mỹ đâu bỏ miền Nam mà ra đi như vậy.
Trả lờiXóaChúng ta chưa biết là có dầu hay khí, và có đến chừng nào, và lợi hại sa sao so với phí tổn khai thác?
XóaNhưng dầu khí không là tất cả. Quyền tự do chuyển vận và khả năng kiểm soát các dòng hải lưu trong khu vực cũng là yếu tố quyết định. Việc Bắc Kinh biểu dương khả năng đó khi Tổng thống Mỹ vừa rời Đông Á và Phụ tá Ngoại trưởng Mỹ tới Hà Nội cũng là những tín hiệu của họ.
NXN
Biển Đông như cái túi, anh Mỹ chỉ cần nắm miệng túi là được, cần gì phải ôm của nợ VN hở bác Lee.
XóaAnh NXN có nhầm lẫn một chút không? Trung Nam Hải là một cách gọi nhà cầm quyền Bắc Kinh. (Các trụ sở của nhà nước đóng tại khu vực Trung Hải và Nam Hải, các hồ nước nhân tạo được xây dựng từ thời nhà Minh, bên trong Tử Cấm Thành - Bắc Kinh). Còn Biển Đông của chúng ta thì bọn Tàu gọi là Nam Hải, đầy đủ là Trung Quốc Nam Hải. Múa rìu qua mắt thợ 1 chút, mong anh lượng thứ!
Trả lờiXóaNôm,
Trả lờiXóaLý như bạn, "Trung Quốc Nam Hải" cũng chưa chính xác .Mà phải gọi là, Nam Trung (quốc) hải, được chưa
Vâng, chính xác là như rứa, thưa bác Lý! Ý của tui ở đây là muốn góp 1 lời nho nhỏ cho anh NXN về cụm từ "Trung Nam Hải" thôi, không có ý chi mô bác Lý ạ!
Trả lờiXóa